30 Μαΐ 2013

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙ ΚΑΤΑΦΡΟΝΗΣΕΩΣ ΤΩΝ ΠΑΡΟΝΤΩΝ

του κ. Μιχαήλ Τσακιράκη
Εκπαιδευτικού - Θεολόγου


Όλην αυτήν την περίοδο γιορτάζουμε 50 μέρες την εκ νεκρών Ανάσταση του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού δείχνοντας με τον τρόπο αυτό πόσο υπερέχει αυτή από τις άλλες γιορτές. Αν κα περιλαμβάνει και την εις ουρανούς Ανάληψή Του δηλαδή την ανάμνηση της εις ουρανούς ανόδου του Δεσπότου για τον ίδιο ακριβώς λόγο για να φανεί και η διαφορά Του από τους ανθρώπους αφού όσοι εκ νεκρών αναστήθηκαν αναστήθηκαν από άλλους και αφού πάλι πέθαναν επέστρεψαν στη γη ενώ ο Χριστός μόνος Του αναστήθηκε εκ νεκρών την Τρίτη ημέρα δεν ξανακυριεύτηκε από το θάνατο ούτε επέστρεψε πάλι στη γη αλλά ανέβηκε στον ουρανό καθιστώντας το φύραμά μας που είχε λάβει ομόθρονο του Πατρός ως ομόθεο. Κι αυτό ως ο μόνος που έγινε αρχή της μελλούσης αναστάσεώς μας κι ο μόνος που κατέστη απαρχή νεκρών και πρωτότοκο νεκρών και πατέρας μέλλοντος αιώνος. Κι όπως όλοι οι δίκαιοι και αμαρτωλοί πεθαίνουν στον Αδάμ έτσι και στο Χριστό θα αναστηθούν αλλά καθένας στην τάξη του. Τελευταίος εχθρός που θα καταργηθεί ο θάνατος κατά την κοινή ανάσταση με την έσχατη σάλπιγγα γιατί πρέπει το θνητό να ενδυθεί αθανασία και το φθαρτό αφθαρσία. Τέτοια δωρεά μας χαρίζει η Ανάστασή Του προεικονίζοντας και τη μέλλουσα μακαριότητα των αγίων από όπου έχει εξαφανιστεί κάθε οδύνη, λύπη και στεναγμός γιατί εκεί είναι όντως ευφραινομένων η κατοικία. Και γι’ αυτό η χάρη Του καθιέρωσε πριν από αυτά να νηστεύομε 40 μέρες κατά την ιερή Σαρακοστή και αγρυπνία και κάθε είδους αρετών άσκηση γιατί προηγείται σ’ αυτή τη ζωή των σωζομένων η μετάνοια διαρκώς και ο θεοφιλής βίος ενώ με τις 50 μέρες τώρα επιδεικνύεται η άνεση και απόλαυση που θα υποδεχτεί όσους εδώ έζησαν με αγώνα για το Θεό.

Στον καιρό της θα έρθει επομένως με την Ανάστασή Του και την Ανάληψή Του η μέλλουσα κοινή ανάστασή μας και η ανύψωση των αξίων μόνο στα σύννεφα και συνύπαρξή τους και ανάπαυσή τους με το Θεό αιώνια. Σήμερα ο Χριστός υποτάσσει και την Σαμάρεια με λόγο και διδασκαλία για τη σωτηρία. Πώς; Ακούστε: κουρασμένος από την οδοιπορία κάθεται δίπλα στο πηγάδι περίπου στις 6 (+6=12 η ώρα, το μεσημέρι) κα φυσικά η ώρα και ο τόπος επιβάλλουν να καθίσει καθένας με σώμα σαν το δικό μας. Σαν οδοιπόρος από τους πολλούς γιατί οι μαθητές Του είχαν φύγει να αγοράσουν τροφές στην πόλη κι ο Κύριος διψώντας και βλέποντας να έρχεται κάποια που διψά ανθρωπίνως για να σταματήσει τη δίψα της ως Θεός βλέπει όμως και την καρδιά της να ζητά για σωτήριο ύδωρ χωρίς να γνωρίζει ποιος μπορεί να της το προσφέρει. Κι επειδή επείγεται να αποκαλυφθεί στην ποθούσα ψυχή γιατί ποθεί κι Αυτός τους ποθούντες Αυτόν αρχίζει από κει που θα γίνει ευπρόσδεκτος λέγοντάς της δώσε μου να πιώ νερό παίρνοντας ως αφορμή αυτό για να αποκαλυφθεί σ’ αυτήν λέγοντας αν γνώριζες τη δωρεά του Θεού και ποιος είναι Αυτός που σου ζητά νερό εσύ θα Του ζητούσες και θα σου έδινε το ζωντανό νερό.

Ποια είναι η δωρεά του Θεού και μάλιστα μεγάλη δωρεά και χάρη; Το ότι δεν βδελύσσεται τους θεωρούμενους βδελυκτούς και ακοινώνητους κι ακόμα παραπέρα να θεωρεί τέτοιους ανθρώπους αγαπητούς Του ώστε όχι μόνο να δέχεται τα διδόμενα από αυτούς αλλά και να τους μεταδίδει από τα δικά Του θεία χαρίσματα και τον ίδιο Του τον Εαυτό και καθιστά τους πιστούς Του σκεύη δεκτικά της θεότητάς Του αφού προβλέποντας επαγγέλλεται ότι αδύνατον αλλιώς να έχουν μέσα τους πηγή ύδατος ζωής που να τρέχει στην άλλη Ζωή την αιώνια! Η Σαμαρείτις πρώτα δεν κατάλαβε και απορεί και έπειτα επιχειρεί να Τον συγκρίνει με τον Ιακώβ κι όταν πάλι Τον άκουσε να της προσφέρει το δικό Του ύδωρ άφησε λόγο καρδιακό που ποθεί κι οδηγείται στην πίστη χωρίς ακόμα να μπορεί να κοιτάξει καθαρά στο Φως. Κ ο Κύριος θέλοντας να αποκαλυφθεί λίγο λίγο της λέει τότε να φέρει και τον άντρα της. Κι αυτή κρύβει τη διαγωγή της –έτσι νομίζει- και συγχρόνως σπεύδει να πάρει και το δώρο λέγοντας ότι δεν έχει άντρα. Και ακούει τότε την κρυμμένη αλήθεια από τον Κύριό μας που της θυμίζει ότι αλήθεια λέει γιατί 5 άντρες είχε ως τότε κι αυτόν που τώρα έχει κι αυτός δεν είναι δικός της ελεγχόμενη για την όλη της διαγωγή από μικρή ήδη ηλικία. Κοιτάξτε όμως μεγαλείο ψυχής αυτής της γυναίκας που δεν στεναχωριέται αλλά αντιλαμβανόμενη Ποιον περίπου έχει ενώπιόν της σπεύδει προσπερνώντας την προσωπική της δυστυχία να συζητήσει υψηλότερα ζητήματα. Πόση η μακροθυμία αλλά και η φιλομάθεια της γυναίκας!

Κι αυτήν την γνώση και φιλομάθεια της γυναίκας τη βαθιά μελέτη της θεόπνευστης Γραφής δέχεται ο Κύριός μας ως οσμή ευωδίας πνευματικής και ευχαρίστως συζητά παραπέρα μαζί της. Τι μας διδάσκει η γυναίκα αυτή; Ό, τι κα να μας απασχολεί στα προσωπικά μας μη χάνουμε ευκαιρία να ασχολούμαστε με τα πνευματικά μας. Μελετώντας ιερά και σπουδάζοντας καθιστάμεθα άξιοι θείας επιστασίας που είναι η οσμή που οσφραίνεται ο Κύριος. Αν όμως μέσα μας τρέφουμε πονηρούς ή ρυπαρούς γήινους λογισμούς τότε απομακρυνόμαστε από Αυτόν και καθιστάμεθα άξιοι αποστροφής αλίμονο από το Θεό! Ου παραμενούσι παράνομοι κατέναντι των οφθαλμών Σου! Μνησθήση διαπαντός Κυρίου του Θεού Σου, καθήμενος και πορευόμενος, κοιταζόμενος και διανιστάμενος και ερευνάτε τας Γραφάς και εν αυταίς ευρήσετε Ζωήν την αιώνιον και αδιαλείπτως προσεύχεσθε.

Κι η συνέχεια ακόμα καλύτερη: της ολοκληρώνει το σκοπό των λόγων Του προφητεύοντας ότι τέτοια την ζητεί και τη δέχεται ο Θεός –όσοι έχουν προσκυνήσει το ιερό της λείψανο της πρώην πόρνης όπως τη λέει η Εκκλησία μας και αφού πόρνες και τελώνες προηγούνται άλλων στην βασιλεία των ουρανών καταλαβαίνουν πόσο σημαντικά είναι όλα αυτά!- και απαντώντας της λέει ότι έρχεται ώρα και τώρα μάλιστα είναι η ώρα που δε θα προσκυνάτε ούτε εδώ ούτε εκεί το Θεό Πατέρα αλλά τέτοιους θέλει ο Θεός προσκυνητές Του. Θα γίνει τέτοια άξια και θα προσκυνά τον Ύψιστο Πατέρα όχι τοπικά αλλά ευαγγελικά –μετατίθεται η προσκύνηση κι ο νόμος- γιατί σεις προσκυνάτε ό, τι δεν ξέρετε ενώ εμείς ό, τι ξέρουμε θα έρθει ο Χριστός έρχεται ώρα τώρα, έρχεται δεν τελέστηκε ακόμα θα τελεστεί τώρα γιατί βλέπει ότι είναι έτοιμη να πιστέψει σύντομα και να προσκυνά πνευματικά και αληθινά. Πνεύμα ο Θεός και όσοι Τον προσκυνούν έτσι εν Πνεύματι και Αληθεία πρέπει να Τον προσκυνούν ασώματος ο Θεός και ως ασώματος δε βρίσκεται σε τόπο ούτε περιγράφεται τοπικά! Είναι πανταχού παρών και σε όλα ο Θεός! Ως συνέχων και περιέχων τα πάντα!

Πανταχού όχι μόνο της γης αλλά και του ουρανού και των υπεράνω της γης θα προσκυνηθεί από τους πιστούς αληθώς και θεοπρεπώς. Βέβαια η ψυχή και οι άγγελοι είναι ασώματα και όχι σε τόπο αλλά δεν είναι πανταχού γιατί δεν συνέχουν το σύμπαν παρά έχουν ανάγκη του συνέχοντος κι επομένως αυτά είναι στον συνέχοντα και περιέχοντα το σύμπαν αλλά η ψυχή συνέχοντας το σώμα με το οποίο κτίστηκε μαζί είναι πανταχού του σώματος όχι ευρισκομένη σε τόπο ούτε ως περιεχομένη στο σώμα αλλά ως συνέχουσα και περιέχουσα αυτό αφού έχει και τούτο ως κατεικόνα Θεού.

Κι η γυναίκα αυτή η υπέροχη Φωτεινή ονομάστηκε από το Σωτήρα μας εκλεκτή σαν τον ήλιο και καταγράφηκε κι αυτή στον κατάλογο των μελλόντων να λάμψουν σαν τον ήλιο κατά το ευαγγέλιο επισφραγίζοντας τον υπόλοιπον της ζωής αυτής φωτοειδή βίον εν ειρήνη και μετανοία με μαρτυρικό τέλος μακάριο κι αυτή και η οικογένειά της –εορτάζεται κι αυτή δυο φορές το χρόνο αλλά σήμερα εξαιρέτως αφιερώνεται ολόκληρη η Κυριακή στη μνήμη της κάθε χρόνο ενώ υπάρχει και η εορτή της το Φεβρουάριο, 26: αγίασαν μαζί της επί Νέρωνος και όλοι οι δικοί της, οι αδελφές της και τα παιδιά της, Ανατολή(2η αδελφή της)-Φωτώ(3η αδελφή της)-Φωτίς(4η αδελφή της)-Παρασκευή(5η αδελφή της)-Κυριακή(6η αδελφή της) και Φωτεινός(1ος γιος της, Βίκτωρ ο Στρατηλάτης από τον Κύριο ονομασθείς ως μεγαλύτερος γιος της αγίας Φωτεινός), Ιωσής(2ος γιος της), Σεβαστιανός ο Δουξ, , Χριστόδουλος. Τώρα λοιπόν αναγνωρίζει ως αληθινό Θεό τον Χριστό και Τον εξυμνεί τελείως ως Θεό κι ό, τι είπε Αυτός έπειτα στους μαθητές Του περί Αγίου Πνεύματος συμφυούς και ομοτίμου ό, τι όταν θα έρθει Εκείνος θα διδάξει όλη την αλήθεια τούτο λέει κι αυτή προλαβαίνοντας ότι όταν έρθει Εκείνος θα μας διδάξει όλα.

Κι ο Κύριος τότε της λέει Εγώ είμαι που σου μιλώ επειδή την είδε τέτοιας ακριβώς λογής κι αυτή πραγματική ευαγγελίστρια εκλεκτή αφήνει κάτω την υδρία και τρέχει στην πόλη ως ισαπόστολος πλέον να φέρει όλους κοντά Του πείθοντάς τους με λόγια και οδηγώντας τους στην πίστη του φανέντος ελάτε να δείτε άνθρωπο που μου είπε όλα όσα έκανα μήπως είναι ο Χριστός; Επειδή πιστεύει ότι καλύτερα θα πιστέψουν εάν δουν και συνομιλήσουν όπως κι έγινε…για προσέξτε καλύτερα αυτήν την γυναίκα που μόλις άκουσε αμέσως καταφρόνησε όλες της τις ανάγκες αφήνοντας σπίτι και νερό ενθουσιασμένη και ξαναγυρίζει γρήγορα γρήγορα στο Χριστό τρέχοντας και φέρνοντας κι άλλους μαζί της πραγματικό υπόδειγμα για όλους μας αρετής και προτιμώντας την αγαθή μερίδα από βιοτικά την ωφέλεια της διδαχής γιατί όντως το σχήμα του κόσμου παρέρχεται πολύ γρηγορότερα από ό, τι βλέπουμε και νοιώθουμε και πάμε για την αιωνιότητα όλοι μας. Βραχύς ο βίος και σύντομος πλησίον η αναχώρηση κι η αιωνιότητα λίγο η φθορά και άπειρη η αφθαρσία! Κι όλους μας παραπέμπει με ασφάλεια σ’ Εκείνον η καταφρόνηση των παρόντων κι η ετοιμασία των μελλόντων αποφεύγοντας όσο μπορούμε τα επιβλαβή και επιδιώκοντας τα ουράνια, χρησιμοποιώντας και όχι παραχρησιμοποιώντας τον κόσμο τούτο όπως έκαναν κι όλοι μας οι άγιοι και απόλυτα φιλοσοφημένα αφού και να θέλαμε να τα κατέχουμε όλα τούτα αιώνια δεν μπορούμε ενώ τα αιώνια μπορούμε κάλλιστα γιατί δεν είναι όνειρα ούτε σκιά θερινής άγονης νεφέλης που διώκεται από τον άνεμο και ταχέως παρέρχεται και μεις πολλές φορές φεύγουμε και πριν από τα εγκόσμια σα να βαδίζουμε δρόμο και ή τελειώνει πρώτα ο δρόμος ή εμείς ή δεν μπορούμε πια να κατέχουμε τίποτε ή χάνουμε όσα έχουμε και νωρίτερα, πλούτη, χαρές και ευτυχίες και ελπίδες μάταιες!

Το τέλος των προσκολλημένων εδώ πάντοτε συμφορά αφού όλα αυτά εδώ μένουν κι αν μείνουν πάλι αλλά πάντως εδώ εγκαταλείπονται ενώ σε όσους περιφρονούν όλα αυτά και ζητούν τα αιώνια με γνώση και επίγνωση και πράξεις αρμόδιες κι ο θάνατος ωφελεί και δεν πεθαίνουν αλλά πηγαίνουν από τα λυπηρότερα στα πιο χαρούμενα και στην πραγματική Ζωή την ευτυχισμένη και αιώνια την αναλλοίωτη που εύχομαι να πετύχουμε όλοι με τις πρεσβείες και της αγίας Φωτεινής!  

29 Μαΐ 2013

ΜΕΣΟΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ

15

Την Τετάρτη μετά την Κυριακή του Παραλύτου πανηγυρίζει η Εκκλησία μας μία μεγάλη δεσποτική εορτή, την εορτή της Μεσοπεντηκοστής. Τα βυζαντινά χρόνια, η εορτή της Μεσοπεντηκοστής ήταν η μεγάλη εορτή της Μεγάλης Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως και συνέτρεχαν κατ’ αυτή στον μεγάλο ναό πλήθη λαού.
Δεν έχει κανείς παρά να ανοίξει την Έκθεση της Βασιλείου Τάξεως (Κεφ. 26) του Κωνσταντίνου Πορφυρογεννήτου για να δει το επίσημο τυπικό του εορτασμού, όπως ετελείτο μέχρι την Μεσοπεντηκοστή του έτους 903 μ.Χ. στον ναό του Αγίου Μωκίου στην Κωνσταντινούπολη, μέχρι δηλαδή την ημέρα που έγινε η απόπειρα κατά της ζωής του αυτοκράτορα Λέοντα ΣΤ’ του Σοφού (11 Μαΐου 903 μ.Χ.).
Εκεί υπάρχει μία λεπτομερής περιγραφή του λαμπρού πανηγυρισμού, που καταλαμβάνει ολόκληρες σελίδες και καθορίζει με την γνωστή παράξενη βυζαντινή ορολογία, πως ο αυτοκράτωρ το πρωί της εορτής με τα επίσημα βασιλικά του ενδύματα και την συνοδεία του ξεκινούσε από το ιερό παλάτι για να μεταβεί στον ναό του αγίου Μωκίου, όπου θα ετελείτο η θεία λειτουργία. Σε λίγο έφθανε η λιτανεία με επί κεφαλής τον πατριάρχη, και βασιλεύς και πατριάρχης εισήρχοντο επισήμως στον ναό. 
Η θεία λειτουργία ετελείτο με την συνήθη στις μεγάλες εορτές βυζαντινή μεγαλοπρέπεια. Μετά από αυτήν ο αυτοκράτωρ παρέθετε πρόγευμα, στο οποίο έπαιρνε μέρος και ο πατριάρχης. Και πάλι ο βασιλεύς υπό τις επευφημίες του πλήθους «Εις πολλούς καί αγαθούς χρόνους ο Θεός αγάγει τήν βασιλείαν υμών» και με πολλούς ενδιαμέσους σταθμούς επέστρεφε στο ιερό παλάτι.
Αλλά και στα σημερινά μας λειτουργικά βιβλία, στο Πεντηκοστάριο, βλέπει κανείς τα ίχνη της παλαιάς της λαμπρότητας. Παρουσιάζεται σαν μία μεγάλη δεσποτική εορτή, με τα εκλεκτά της τροπάρια και τους διπλούς της κανόνες, έργα των μεγάλων υμνογράφων, του Θεοφάνους και του Ανδρέου Κρήτης, με τα αναγνώσματά της και την επίδραση της στις προ και μετά από αυτήν Κυριακές και με την παράταση του εορτασμού της επί οκτώ ημέρες κατά τον τύπο των μεγάλων εορτών του εκκλησιαστικού έτους.
Ποιό όμως είναι το θέμα της ιδιορρύθμου αυτής εορτής; Όχι πάντως κανένα γεγονός της ευαγγελικής ιστορίας. Το θέμα της είναι καθαρά εορτολογικό και θεωρητικό. Η Τετάρτη της Μεσοπεντηκοστής είναι η 25η από του Πάσχα και η 25η προ της Πεντηκοστής ημέρα. Σημειώνει το μέσον της περιόδου των 50 μετά το Πάσχα εορτάσιμων ημερών. Είναι δηλαδή ένας σταθμός, μία τομή. Ωραία το τοποθετεί το πρώτο τροπάριο του εσπερινού της εορτής:
«Πάρεστιν η μεσότης ημερών,
τών εκ σωτηρίου αρχομένων εγέρσεως
Πεντηκοστή δέ τή θεία σφραγιζομένων,
καί λάμπει τάς λαμπρότητας
αμφοτέρωθεν έχουσα
καί ενούσα τάς δύο
καί παρείναι τήν δόξαν προφαίνουσα
τής δεσποτικής αναλήψεως σεμνύνεται».
Χωρίς δηλαδή να έχει δικό της θέμα η ημέρα αυτή συνδυάζει τα θέματα, του Πάσχα αφ’ ενός και της επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος αφ’ ετέρου, και «προφαίνει» την δόξα της αναλήψεως του Κυρίου, που θα εορτασθεί μετά από 15 ημέρες. Ακριβώς δε αυτό το μέσον των δύο μεγάλων εορτών έφερνε στο νου και ένα εβραϊκό επίθετο του Κυρίου, το «Μεσσίας».
Μεσσίας στα ελληνικά μεταφράζεται Χριστός. Αλλά ηχητικά θυμίζει το μέσον. Έτσι και στα τροπάρια και στο συναξάρι της ημέρας η παρετυμολογία αυτή γίνεται αφορμή να παρουσιασθεί ο Χριστός σαν Μεσσίας – μεσίτης Θεού και ανθρώπων, «μεσίτης καί διαλλάκτης ημών καί τού αιωνίου αυτού Πατρός». «Διά ταύτην τήν αιτίαν τήν παρούσαν εορτήν εορτάζοντες καί Μεσοπεντηκοστήν ονομάζοντες τόν Μεσσίαν τε ανυμνούμεν Χριστόν», σημειώνει ο Νικηφόρος Ξανθόπουλος στο συναξάρι. Σ’ αυτό βοήθησε και η ευαγγελική περικοπή, που εξελέγη για την ημέρα αυτή (Ιω. 7, 14-30). Μεσούσης της εορτής του Ιουδαϊκού Πάσχα ο Χριστός ανεβαίνει στο ιερό και διδάσκει.
Η διδασκαλία Του προκαλεί τον θαυμασμό, αλλά και ζωηρά αντιδικία μεταξύ αυτού και του λαού και των διδασκάλων. Είναι Μεσσίας ο Ιησούς η δεν είναι; Είναι η διδασκαλία του Ιησού εκ Θεού ή δεν είναι; Νέο λοιπόν θέμα προστίθεται: ο Χριστός είναι διδάσκαλος. Αυτός που ενώ δεν έμαθε γράμματα κατέχει το πλήρωμα της σοφίας, γιατί είναι η Σοφία του Θεού η κατασκευάσασα τον κόσμο. Ακριβώς από αυτόν τον διάλογο εμπνέεται μεγάλο μέρος της υμνογραφίας της εορτής.
Εκείνος που διδάσκει στον ναό, στο μέσον των διδασκάλων του Ιουδαϊκού λαού, στο μέσον της εορτής, είναι ο Μεσσίας, ο Χριστός, ο Λόγος του Θεού. Αυτός που αποδοκιμάζεται από τους δήθεν σοφούς του λαού Του είναι η του Θεού Σοφία. Εκλέγομε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά τροπάρια, το δοξαστικό των αποστίχων του εσπερινού του πλ. δ’ ήχου:
«Μεσούσης τής εορτής
διδάσκοντός σου, Σωτήρ,
έλεγον οι Ιουδαίοι:
Πώς ούτος οίδε γράμματα, μή μεμαθηκώς;
αγνοούντες ότι σύ εί η Σοφία
η κατασκευάσασα τόν κόσμον.
Δόξα σοι».
Λίγες σειρές πιο κάτω στο Ευαγγέλιο του Ιωάννου, αμέσως μετά την περικοπή που περιλαμβάνει τον διάλογο του Κυρίου με τους Ιουδαίους «Τής εορτής μεσούσης», έρχεται ένας παρόμοιος διάλογος, που έλαβε χώρα μεταξύ Χριστού και των Ιουδαίων «τή εσχάτη ημέρα τή μεγάλη τής εορτής», δηλαδή κατά την Πεντηκοστή. Αυτός αρχίζει με μία μεγαλήγορο φράση του Κυρίου.« Εάν τις διψά, ερχέσθω πρός με καί πινέτω.ο πιστεύων εις εμέ, καθώς είπεν η γραφή, ποταμοί εκ τής κοιλίας αυτού ρεύσουσιν ύδατος ζώντος» (Ιω. 7, 37-38). 
Και σχολιάζει ο Ευαγγελιστής.« Τούτο δέ είπε περί τού Πνεύματος, ού έμελλον λαμβάνειν οι πιστεύοντες εις αυτόν» (Ιω. 7, 39). Δεν έχει σημασία ότι οι λόγοι αυτοί του Κυρίου δεν ελέχθησαν κατά την Μεσοπεντηκοστή, αλλά λίγες ημέρες αργότερα. Ποιητική αδεία μπήκαν στο στόμα του Κυρίου στην ομιλία Του κατά την Μεσοπεντηκοστή. Ταίριαζαν εξ’ άλλου τόσο πολύ με το θέμα της εορτής. Δεν μπορούσε να βρεθεί πιο παραστατική εικόνα για να δειχθεί ο χαρακτήρας του διδακτικού έργου του Χριστού. 
Στο διψασμένο ανθρώπινο γένος η διδασκαλία του Κυρίου ήλθε σαν ύδωρ ζων, σαν ποταμός χάριτος που δρόσισε το πρόσωπο της γης. Ο Χριστός είναι η πηγή της χάριτος, του ύδατος του αλλομένου εις ζωήν αιώνιον, που ξεδιψά και αρδεύει τις συνεχόμενες από βασανιστική δίψα ψυχές των ανθρώπων. Που μεταβάλλει τους πίνοντας σε πηγές.« Ποταμοί εκ τής κοιλίας αυτού ρεύσουσι ύδατος ζώντος» (Ιω. 7, 38). «Καί γενήσεται αυτώ πηγή ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον», είπε στήν Σαμαρείτιδα» (Ιω. 4, 14). Που μετέτρεψε την έρημο του κόσμου σε θεοφύτευτο παράδεισο αειθαλών δένδρων φυτεμένων παρά τας διεξόδους των υδάτων του αγίου Πνεύματος.
Το γόνιμο αυτό θέμα έδωσε νέες αφορμές στην εκκλησιαστική ποίηση και στόλισε την εορτή της Μεσοπεντηκοστής με εξαίρετους ύμνους. Διαλέγομε τρεις, τους πιο χαρακτηριστικούς: Το κάθισμα του πλ. δ’ ήχου προς το «Τήν Σοφίαν καί Λόγον», που ψάλλεται μετά την γ’ ωδή του κανόνος στην ακολουθία του όρθρου:
«Τής σοφίας τό ύδωρ καί τής ζωής
αναβρύζων τώ κόσμω, πάντας, Σωτήρ,
καλείς τού αρύσασθαι
σωτηρίας τά νάματα:
τόν γάρ θείον νόμον σου
δεχόμενος άνθρωπος,
εν αυτώ σβεννύει
τής πλάνης τούς άνθρακας.
Όθεν εις αιώνας
ου διψήσει, ου λήξει
τού κόρου σου δέσποτα, βασιλεύ επουράνιε.
Διά τούτο δοξάζομεν
τό κράτος σου, Χριστέ ο Θεός,
τών πταισμάτων άφεσιν αιτούμενοι
καταπέμψαι πλουσίως
τοίς δούλοις σου».
Το απολυτίκιο και το κοντάκιο της εορτής, το πρώτο του πλ. δ’ και το δεύτερο του δ’ ήχου:
«Μεσούσης τής εορτής
διψώσάν μου τήν ψυχήν
ευσεβείας πότισον νάματα:
ότι πάσι, Σωτήρ εβόησας:
Ο διψών ερχέσθω πρός με καί πινέτω.
Η πηγή τής ζωής, Χριστέ ο Θεός, δόξα σοι».
«Τής εορτής τής νομικής μεσαζούσης
ο τών απάντων ποιητής καί δεσπότης
πρός τούς παρόντας έλεγες, Χριστέ ο Θεός:
Δεύτε καί αρύσασθαι ύδωρ αθανασίας.
Όθεν σοι προσπίπτομεν καί πιστώς εκβοώμεν:
Τούς οικτιρμούς σου δώρησαι ημίν,
σύ γάρ υπάρχεις πηγή τής ζωής ημών».
Και τέλος το απαράμιλλο εξαποστειλάριο της εορτής:
«Ο τόν κρατήρα έχων
τών ακενώτων δωρεών,
δός μοι αρύσασθαι ύδωρ
εις άφεσιν αμαρτιών:
ότι συνέχομαι δίψη,
εύσπλαγχνε μόνε οικτίρμον».
Αυτή με λίγα λόγια είναι η εορτή της Μεσοπεντηκοστής. Η έλλειψη ιστορικού υποβάθρου της στέρησε τον απαραίτητο εκείνο λαϊκό χαρακτήρα, που θα την έκανε προσφιλή στον πολύ κόσμο. Και το εντελώς θεωρητικό της θέμα δεν βοήθησε τους χριστιανούς, που δεν είχαν τις απαραίτητες θεολογικές προϋποθέσεις,να ξεπεράσουν την επιφάνεια και να εισδύσουν στην πανηγυριζόμενη δόξα του διδασκάλου Χριστού, της Σοφίας και Λόγου του Θεού, της πηγής του ακενώτου ύδατος. 
Συνέβη με αυτή κάτι ανάλογο με εκείνο που συνέβη με τους περίφημους ναούς της του Θεού Σοφίας, που αντί να τιμώνται στο όνομα του Χριστού ως Σοφίας του Θεού, προς τιμήν του οποίου ανεγέρθησαν, κατήντησαν, για τους ιδίους λόγους, να πανηγυρίζουν στην εορτή της Πεντηκοστής η του αγίου Πνεύματος η της αγίας Τριάδος η των Εισοδίων η της Κοιμήσεως της Θεοτόκου η και αυτής της μάρτυρος Σοφίας και των τριών θυγατέρων της Πίστεως, Ελπίδος και Αγάπης.
Απολυτίκιον
Ήχος πλ. δ’.
Μεσούσης τής εορτής διψώσάν μου τήν ψυχήν ευσεβείας πότισον νάματα: ότι πάσι, Σωτήρ εβόησας: Ο διψών ερχέσθω πρός με καί πινέτω. Η πηγή τής ζωής, Χριστέ ο Θεός, δόξα σοι.

ΤΙ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ ΤΟ ΘΥΜΙΑΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΘΥΜΙΑΤΟ


15


Θυμίαμα
Είναι ένα από τα τρία δώρα που προσέφεραν οι τρεις Μάγοι στον Κύριο μας. Συμβολίζει την προσευχή μας που ανέρχεται όπως ο καπνός, στο θρόνο του Θεού. Όπως δηλαδή το λιβάνι συναντάται με το αναμμένο κάρβουνο και δεν μένει εκεί, αλλά αφού αφού θερμανθεί ανέρχεται προς τα άνω και σκορπίζει την ευωδία, έτσι και οι ψυχές μας με ζεστή και θερμή πίστη προσευχόμενες, δεν πρέπει να κολλούν στα γήινα υλικά όταν λατρεύουν το Θεό, αλλά να φτερουγίζουν προς τα άνω μυροβλύζουσες, απαγκιστρωμένες από τις υλικές μέριμνες.
Με την ανάταση του νου και της ψυχής μας προς τα άνω, η προσευχή μας γίνεται πιο καθαρή και η κοινωνία μας με το Θεό περισσότερο ουσιαστική. Το θυμίαμα μας μεταφέρει στο χώρο της προσευχής των Αγίων στον Ένα και Αληθινό Θεό και τονίζει την παρουσία του Κυρίου και των Αγίων στη ζωή μας. Όταν θυμιάζει ο ιερέας την πρόθεση, το θυμίαμα θυμίζει τα δώρα των Μάγων. Όταν θυμιάζει πριν την Μεγ. Είσοδο το θυμίαμα υποδηλώνει την σμυρναλόη του Νικοδήμου. Κατά την Μεγ. Είσοδο συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα.

Θυμιατό
Τα θυμιατά που χρησιμοποιούμε στους Ιερούς Ναούς είναι κινητά μεταλλικά σκεύη που στο κάτω μέρος δέχονται τα αναμμένα κάρβουνα ή καρβουνόσκονη. Εξαρτώνται από τέσσερις αλυσίδες με δώδεκα κουδουνάκια. Συμβολίζουν τους τέσσερις Ευαγγελιστές και τους δώδεκα Αποστόλους αντίστοιχα. Η βάση του θυμιατού συμβολίζει την ανθρώπινη φύση του Χριστού μέσα στα σπλάχνα της Παναγίας Μητέρας Του. Τα ανάμενα κάρβουνα συμβολίζουν το πυρ της θεότητας. Είναι η βάτος η φλεγόμενη αλλά μη κατακαιομένη. Η φωτιά συμβολίζει και τη Θεία Αγάπη που ως φωτιά καίει την καρδιά του κάθε πιστού.

17 Μαΐ 2013

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ

Πρώτη τον Κύριο η Θεοτόκος είδε εκ νεκρών αναστάντα!


Του κ. Μιχαήλ Τσακιράκη
Εκπαιδευτικού - Θεολόγου




   Η Ανάσταση του Κυρίου μας είναι ανανέωση της ανθρώπινης φύσεως και του πρώτου Αδάμ που καταπόθηκε εξαιτίας της αμαρτίας από το θάνατο και παλινδρόμησε στη γη απ’ όπου πλάστηκε αναζώωση και ανάπλαση και επάνοδος στη αθανασία! Όπως λοιπόν κανείς δεν τον είδε όταν γεννήθηκε αφού πλάστηκε και πήρε ζωή πρώτος αυτός και έπειτα τον είδε μια γυναίκα, η Εύα έτσι και τον δεύτερο Αδάμ, τον Κύριο, όταν αναστήθηκε εκ νεκρών κανείς δεν τον είδε αφού δεν παρευρίσκονταν κανείς δικός Του κι οι στρατιώτες που φύλασσαν το μνήμα ταραγμένοι από φόβο έγιναν σα νεκροί κι έτσι μετά την Ανάσταση πρώτη Τον είδε μια γυναίκα, η Παναγία.
   Και γιατί τότε λέει ο Ευαγγελιστής ότι πρώτα εμφανίστηκε στη Μαρία τη Μαγδαληνή; Αυτή η Μαρία ξαναήρθε μαζί με τις άλλες Μυροφόρες και αφού είδε τον τάφο Του αδειανό απήλθε. Άρα ο Χριστός αναστήθηκε πολύ νωρίτερα από το πρωί που Τον είδε. Δεν είπε πρωί αλλά πολύ πρωί. Ήρθε κι έφυγε λοιπόν χωρίς να δει τον Κύριο ακόμα και τρέχει στον Πέτρο και τον Ιωάννη κι αναγγέλλει όχι ότι αναστήθηκε αλλά ότι ήρθη από τον τάφο Του κι επομένως δε γνώριζε ακόμα την Ανάστασή Του. Κι άρα ο Κύριος της εμφανίστηκε όχι ως την πρώτη εντελώς αλλά μετά την πλήρη έλευση της ημέρας.
   Υπάρχει εδώ κάτι που οι Ευαγγελιστές έχουν σκιάσει και θα μας το αποκαλύψει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς: πράγματι το ευαγγέλιο της Αναστάσεως του Κυρίου πρώτη από όλους τους ανθρώπους όπως είναι σωστό και δίκαιο το δέχτηκε από τον Ίδιο η Θεοτόκος και Αυτή είδε πριν από όλους τον Αναστάντα και απόλαυσε τη θεία ομιλία Του και πρώτη Τον είδε και πρώτη Τον άκουσε και πρώτη Τον άγγιξε αλλά για να φράξουν τα στόματα των απίστων οι ευαγγελιστές δεν τα λένε όλα αυτά φανερά.
   Μυροφόρες είναι οι γυναίκες που ακολουθούσαν τον Κύριο μαζί με τη Μητέρα Του κι έμειναν μαζί Της την ώρα του σωτηριώδους πάθους Του και φρόντισαν να αλείψουν το σώμα Του με μύρα. Όταν ο Νικόδημος και ο Ιωσήφ ζήτησαν κι έλαβαν από τον Πιλάτο το δεσποτικό σώμα και το κατέβασαν από τον Σταυρό και το περιέβαλαν με σινδόνα με εκλεκτά αρώματα και το τοποθέτησαν σε λαξευτό μνημείο κι έβαλαν και μεγάλη πέτρα πάνω στη θύρα του και σε όλα αυτά παρευρίσκονταν θεωρώντας η Μαρία η Μαγδαληνή και η άλλη Μαρία που καθόταν απέναντι από τον τάφο και ποια άλλη είναι η άλλη Μαρία από την Θεομήτορα; Αυτή λεγόταν και Μητέρα του Ιακώβου και του Ιωσή που ήταν από τον μνήστορα Ιωσήφ. Και άλλες γυναίκες παρευρίσκονταν στον ενταφιασμό Του. Κι αφού επέστρεψαν αγόρασαν αρώματα και μύρα γιατί δεν κατάλαβαν ότι ο Κύριος είναι αληθινά η οσμή της ζωής στους πιστούς Του και οσμή θανάτου στους απίστους και ότι η οσμή των ιματίων και του σώματός Του υπέρ πάντα τα αρώματα και μύρο εκκενωθέν που γέμισε την οικουμένη με θεία ευωδία!
   Ετοιμάζουν λοιπόν αρώματα για το νεκρό και για παρηγοριά και ησύχασαν το Σάββατο αφού δεν καταλάβαιναν τα αληθινά Σάββατα και ξημερώνοντας την πρώτη μέρα της βδομάδας σκοτάδι ακόμα ήρθαν οι δυο και η μια είναι η Μαγδαληνή. Κυριακή λοιπόν έρχονται ξημερώματα τρεις ώρες πριν ανατείλει ο ήλιος. Από όλους τους ευαγγελιστές συνεπάγεται λοιπόν από τον Άγιο Γρηγόριο ότι πρώτη ήρθε η Παναγία μας έχοντας μαζί και τη Μαγδαληνή. Και έγινε σεισμός μέγας γιατί άγγελος Κυρίου εξ ουρανού προσήλθε κα αποκύλισε το λίθο από τη θύρα του μνημείου και κάθονταν πάνω της και η μορφή του ήταν σαν αστραπή και το ένδυμά του σαν το χιόνι αλλά από φόβο ταράχτηκαν οι φύλακες και έγιναν σα νεκροί.
  Όλες έφτασαν μετά το σεισμό αλλά Αυτή έφτασε την ώρα του σεισμού. Κι όλοι κοίταξαν πώς να φύγουν ενώ Αυτή εντρυφούσε στη θέα Του. Όπως λοιπόν όλα για πρώτη φορά έγιναν για μας μέσω Αυτής έτσι και τώρα. Και έτσι επομένως είδε με το φως του αγγέλου τον τάφο κενό και τα εντάφια τακτοποιημένα μαρτυρώντας την Ανάστασή Του. Ο άγγελος ήταν ο Γαβριήλ ο ευαγγελιστής  που Της είχε πει μη φοβάσαι γιατί βρήκες χάρη από το Θεό και τώρα πάλι ανάλογα Της μιλεί για να Της επιβεβαιώσει το ευαγγέλιο. Φόβο έχουν οι άλλες γυναίκες οι Μυροφόρες –είχε δε αυτάς τρόμος και έκστασις και μηδενί είπον εφοβούντο γαρ- ενώ η Θεομήτωρ έχει τώρα χαρά γιατί κατανόησε ό,  τι Της είπε ο άγγελος και παραδόθηκε στο φως ως ολοκάθαρη και θεϊκά χαριτωμένη.
   Η Μαγδαληνή όμως μετά τον ευαγγελισμό αυτό σα να μην άκουσε τον άγγελο κι αυτός δε μίλησε γι’ αυτήν διαπιστώνει μόνο τον άδειο τάφο και όχι τα εντάφια και τρέχει στο Σίμωνα και τον άλλο την ώρα που η Παναγία επανέρχονταν με τις άλλες ξανασυνάντησε το Χριστό που τις προσφώνησε Χαίρετε. Τότε αυτές πλησίασαν και προσκύνησαν και άγγιξαν. Όπως δυο άκουσαν την Ανάσταση και μόνο η Μία κατάλαβε έτσι και τώρα πρώτη αγκάλιασε τον Χριστό μας Αυτή τώρα μαζί με τις άλλες που Την συνόδευαν κι έγινε Αυτή Απόστολος στους Αποστόλους Του. Τώρα η Μαγδαληνή είναι χώρια από τη Θεοτόκο γιατί τρέχοντας λέει στους Σίμωνα και τον άλλο που αγαπούσε ο Κύριος ότι ήραν τον Κύριο και δεν ξέρουμε πού τον έθηκαν! Κι έπειτα –τα ωραία εικόνα- καθότανε έξω και έκλαιγε και άρα δεν Τον είχε δει ακόμα ούτε ήξερε κάτι σχετικό. Οι άγγελοι τότε τη ρωτάνε τι κλαίς; Κι αυτή απαντά σα να ήταν νεκρός. Και ανάλογα απαντά και σ’ Αυτόν και ακούει τα λόγια Του έπειτα μη Μου άπτου!
   Πριν λοιπόν μόνο σ’ Αυτήν επέτρεψε την προσέγγιση. Άλλες επομένως έφυγαν φοβισμένες κι άλλες ήρθαν ακολουθώντας Την και πετυχαίνοντας τη θέα και τη συνομιλία Του. Κι η Μαγδαληνή πήγε κι ήρθε κι όταν έμεινε πάλι μόνη της αξιώθηκε τη δεσποτική θέα κα στέλνεται πάλι σ’ αυτούς για να τους αναγγείλει πια ότι Τον είδε και της μίλησε και της είπε όλα αυτά όταν πια είχε ξημερώσει το πρωί μετά τον όρθρο. Όλα εξακριβώθηκαν λοιπόν και σε όλα συμφωνούν οι ευαγγελιστές έτσι. Αλλά οι μαθητές απίστησαν πάλι ενώ άκουσαν από τις Μυροφόρες και τον Πέτρο και το Λουκά και τον Κλεόπα…κι έπρεπε να εμφανιστεί κι ο ίδιος με πολλούς τρόπους και πολλές φορές για να πιστέψουν και να κηρύξουν ενώ Εκείνος έκανε και σημεία και τέρατα για να γίνει πιο πιστευτός βεβαιώνοντας έτσι το λόγο Του μέχρι να κηρυχτεί το ευαγγέλιο παντού.
   Χρειάζονται σημεία και θαύματα τεράστια για επιβεβαίωση ενώ απλά σημεία για παράσταση και βεβαίωση όσων υποδέχτηκαν το λόγο εάν πίστεψαν. Ποια σημεία; Τα έργα μας –δείξε μου την πίστη με τα έργα σου και την καλή σου διαγωγή! Επομένως δεν ωφελεί να λέμε ότι πιστεύουμε και έχουμε κατάλληλα έργα σαν τις λαμπάδες των παρθένων εκείνων των μωρών που στερούνταν έργων αγάπης και συμπάθειας. Μη λέμε πατέρα μας τον Αβραάμ και έπειτα ψηνόμαστε στον Άδη για την ασυμπάθεια στον κάθε Λάζαρο της εποχής μας! Ή μην προσκληθούμε και πιστέψουμε και πλησιάσουμε το δείπνο εκείνο αλλά από φαυλότητα ηθών και πράξεων φανούμε τελικά καταισχυμένοι και κατάδικοι άξιοι γέεννας του πυρός μονάχα όπου βέβαια θα ριχτούμε εκεί όπου ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων αφού δεν έχουμε ένδυμα κατάλληλο με αγαθά έργα για το θείο γάμο και τον άφθαρτο νυμφώνα!  Κατάλληλη διαγωγή και πρέπουσα πίστη να έχουμε αδελφοί μας.

ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ

Ορθόδοξος Συναξαριστής






ΠΩΣ ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΙΤΕ (Ι. Ν. ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ, ΣΤΡ. ΚΟΡΑΚΑ 2)

ΧΑΡΤΗΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΑΠ' ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΩΡΑ ΣΕ ΚΑΘΕ ΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ

ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΚΑΙΡΟΥ

Επιστροφή στην Αρχική Σελίδα