Ν Ε Κ Τ Α Ρ Ι Ο Σ
ἐλέῳ Θεοῦ Μητροπολίτης
τῆς Ἁγιωτάτης Μητροπόλεως Πέτρας καί Χερρονήσου
Πρός τό Εὐσεβές Πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας
Ἀγαπητοί μου,
Μέσα στὶς Ἑορτὲς τοῦ Ἁγίου Δωδεκαημέρου εἶναι καὶ ἡ μεγάλη Δεσποτικὴ Ἑορτὴ τῶν Θεοφανείων. Στὰ Θεοφάνεια ἑορτάζουμε τὴν Βάπτιση τοῦ Χριστοῦ στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ ἀπὸ τὸν Τίμιο Πρόδρομο, τὴν φανέρωση τῆς Ἁγίας Τριάδος καὶ τὸν Ἁγιασμὸ τῶν ὑδάτων.
Κατὰ τὴν Ἑορτὴ τῶν Θεοφανείων, τὴν παραμονὴ καὶ τὴν κυριώνυμη ἡμέρα, τελεῖται στοὺς Ἱεροὺς Ναοὺς ὁ Μέγας Ἁγιασμός, ὡς ἀνάμνηση τοῦ Βαπτίσματος τοῦ Κυρίου στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ καὶ τοῦ Βαπτίσματος τῶν κατηχουμένων, ὅταν δὲν εἶχε ἐπικρατήσει ὁ νηπιοβαπτισμός.
Ὁ Μέγας Ἁγιασμός, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ τροποποιημένη μορφὴ τῆς ἀκολουθίας τοῦ Βαπτίσματος, συνδέεται μὲ τὴ Θεία Λειτουργία. Γι’ αὐτὸ καὶ ἐτελεῖτο παλαιότερα στὸ τέλος τοῦ ὄρθρου τῆς Ἑορτῆς τῶν Θεοφανείων. Σήμερα δέ, ἔχει μεταφερθεῖ στὸ τέλος τῆς Θείας Λειτουργίας γιὰ νὰ μετάσχουν ὅλοι οἱ πιστοί.
Ὁ Μέγας Ἁγιασμὸς ποὺ τελεῖται τὴν παραμονὴ ἀλλὰ καὶ τὴν ἡμέρα τῶν Θεοφανείων εἶναι ὁ ἴδιος καὶ ἔχει τὴν ἴδια ἁγιαστικὴ δύναμη. Ἡ μεγάλη εὐχὴ ποὺ διαβάζεται ἐπιπλέον τὴν ἡμέρα τῶν Θεοφανείων δὲν εἶναι ἁγιαστικὴ ἀλλὰ κηρυκτική, ποὺ ἀναλύει, θεολογικά, τὸ νόημα τῆς Ἑορτῆς.
Ὁ Μέγας Ἁγιασμὸς εἶναι τὸ σπουδαιότερο ἐφόδιο τῆς Ἐκκλησίας μας, μετὰ τὴ Θεία Κοινωνία. Μεταλαμβάνουμε δὲ τοῦ Ἁγιασμοῦ πρὶν λάβουμε τὸ Ἀντίδωρο. Μέγα Ἁγιασμὸ λαμβάνουν καὶ ὅσοι δὲν ἔχουν τὶς προϋποθέσεις καὶ τὴν ἀνάλογη προετοιμασία γιὰ τὴ Θεία Κοινωνία.
Ἡ ἄποψη ὅτι τὴν ἡμέρα τῶν Θεοφανείων δὲν κοινωνοῦμε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, γιατί θὰ λάβουμε Μέγα Ἁγιασμὸ εἶναι ἐσφαλμένη. Σὲ καμία περίπτωση δὲν μπορεῖ ὁ Μέγας Ἁγιασμὸς νὰ ὑποκαταστήσει τὴ Θεία Κοινωνία.
Τῆς μεταλήψεως τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ, κατὰ τὰ Θεοφάνεια, προηγεῖται νηστεία μιᾶς ἡμέρας, ἄνευ ἐλαίου, ἐκτὸς ἐὰν ἡ παραμονὴ τῶν Θεοφανείων συμπέσει ἡμέρα Σάββατο ἢ Κυριακή, ὁπότε γίνεται κατάλυση ἐλαίου. Ἡ ἐν λόγῳ νηστεία, τῆς παραμονῆς τῶν Θεοφανείων ἀποτελεῖ καὶ προετοιμασία γιὰ τὸν κατάλληλο ἑορτασμὸ τῆς μεγάλης Ἑορτῆς, ἀφοῦ κατὰ τὸ ἀρχαῖο ἔθος, προηγεῖται νηστεία τῶν μεγάλων Ἑορτῶν τῆς Ἐκκλησίας.
Ὁ Μέγας Ἁγιασμὸς συνδέεται ἄμεσα μὲ τὸ μυστήριο τῆς Μετανοίας καὶ τῆς Ἐξομολογήσεως, καθότι ἡ ἀρχὴ του ἀνάγεται στὸ Βάπτισμα τῆς Μετανοίας τοῦ Τιμίου Προδρόμου, τὸ ὁποῖο ὁλοκληρώθηκε μὲ τὴν παρουσία καὶ τὴ Βάπτιση τοῦ Κυρίου μας στὸν Ἰορδάνη ποταμό.
Τὸ νερὸ τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ εἶναι ἰσοδύναμο μὲ τὸ νερὸ τῆς Βαπτίσεως καὶ γι’ αὐτὸ ὁ Μέγας Ἁγιασμὸς χρησιμοποιεῖται γιὰ τὴ Βάπτιση βρεφῶν, ποὺ εἶναι βαριὰ ἄρρωστα, πρὸς συντόμευση τῆς ἀκο-λουθίας τῆς Βαπτίσεως. Ἐὰν τελεσθεῖ Βάπτιση τὴν ἡμέρα τῶν Θεοφανείων χρησιμοποιεῖται στὴν κολυμβήθρα Μέγας Ἁγιασμός.
Ὁ Μέγας Ἁγιασμὸς ρίπτεται καὶ ραντίζεται στὰ δέντρα, στὴ φύση, μόνο κατὰ τὴν παραμονὴ καὶ τὴν ἑορτὴ τῶν Θεοφανείων. Φυλάσσεται καθ’ ὅλο τὸ ἔτος στὸ Ἱερὸ Βῆμα κάθε Ναοῦ καὶ χρησιμοποιεῖται ἀπὸ τοὺς Ἱερεῖς σὲ περιπτώσεις καὶ περιστάσεις γιὰ νὰ ἀποβεῖ «πρὸς ὠφέλειαν ἐπιτήδειος».
Ἀγαπητοί μου,
Σήμερα δὲν καταφεύγουμε στὴν προστασία τοῦ Κυρίου καὶ στὶς μεσιτεῖες τῶν Ἁγίων καὶ δὲν ἁγιάζουμε τὸ σῶμα μας, ἀλλὰ καὶ τὴ φύση μὲ τὴ ζωοποιὸ χάρη τῶν Ἁγίων Μυστηρίων, τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ καὶ ὅλων τῶν ἁγιαστικῶν τελετῶν καὶ πράξεων τῆς Ἐκκλησίας.
Παλαιότερα χρησιμοποιοῦσαν οἱ ἄνθρωποι τὸν Μεγάλο Ἁγιασμὸ τῶν Θεοφανείων γιὰ νὰ ἁγιάσουν τὴ φύση, τὸ περιβάλλον. Σήμερα χρη-σιμοποιοῦμε ἀλόγιστα χημικὰ προϊόντα καὶ ἔχουμε καταστρέψει τὴ φύση πού μᾶς ἐμπιστεύθηκε ὁ Θεός. Σᾶς παρακαλῶ καλέσετε τὸν Ἱερέα σας νὰ τελέσει Μέγα Ἁγιασμὸ στὰ σπίτια σας. Ραντίσετε μὲ Μεγάλο Ἁγιασμὸ τὰ ζῶα καὶ τοὺς ἀγρούς.
Ὁ Μέγας Ἁγιασμὸς ποὺ θὰ κοινωνήσουμε κατὰ τὴν ἑορτὴ τῶν Θεοφανείων δὲν θὰ λειτουργήσει μαγικὰ σέ μᾶς. Εἶναι ἐνισχυτικὸ δῶρο τοῦ Θεοῦ στὴ δική μας προσπάθεια νὰ ἑνωθοῦμε μὲ τὸν Ἐπιφανέντα Θεό.
Θὰ μᾶς βοηθήσει μὲ μεγαλύτερο ψυχικὸ σθένος νὰ ἀντιμετωπίσουμε προβλήματα καὶ δυσκολίες τῆς ζωῆς, μᾶς προστατεύει ἀπὸ τὶς παγίδες τοῦ διαβόλου, μὲ τὴν ἀπαραίτητη βέβαια προϋπόθεση νὰ ἀγωνιζόμαστε πνευματικὰ καὶ νὰ εἴμαστε ἑνωμένοι μὲ τὴ ζωὴ καὶ τὰ Μυστήρια της Ἐκκλησίας.
Ἂν ἀδιαφοροῦμε γιὰ τὴν ἐν Χριστῷ ζωὴ καὶ δὲν συμμετέχουμε ἐνεργὰ στὴ λειτουργικὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας, ἂν δὲν καθαρίσουμε μὲ τὴν μετάνοια τὴν ψυχή μας ἀπὸ τὰ πάθη καὶ τὶς ἁμαρτίες, τότε καὶ ἡ δύναμη τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ εἶναι ἀνενεργής στὴ ζωή μας.
Σᾶς παρακαλῶ τὴν Ἑορτὴ τῶν Θεοφανείων ἂς ἐπικαλεσθοῦμε τὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος νὰ ἁγιάσει τὶς καρδιές μας, ὁλόκληρη τή φύση, τὴν δημιουργία τοῦ Θεοῦ. Ἂς ἀναφωνήσουμε δὲ μὲ βαθιὰ πίστη «Μέγας εἶ Κύριε καὶ θαυμαστὰ τὰ ἔργα Σου, καὶ οὐδεὶς λόγος ἐξαρκέσει πρὸς ὕμνον τῶν θαυμασίων Σου».
