Του Πρωτ. Γεωργίου Ατσαλάκη
Ο ευαγγελιστής Ιωάννης, που γιορτάζει στις 8 Μαΐου, είναι ένας από τους 12 μαθητές του Χριστού. Ο μαθητής «που αγαπούσε ο Ιησούς», όπως του άρεσε να λέει. Θεολόγο τον ονόμασε η Εκκλησία. Αγαπημένο μαθητή τον αποκαλεί η υμνογραφία. Ευαγγελιστή της αγάπης τον θέλει, ο λαός.
Έγραψε το Ευαγγέλιο που φέρει το όνομα του, την Αποκάλυψη στο νησί της Πάτμου και τρείς Καθολικές Επιστολές. Yπερτονίζει το μυστήριο της αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο και της αγάπης του ανθρώπου προς τον Θεό και τους συνανθρώπους του.
Για τον Ιωάννη, ολόκληρο το ευαγγέλιο φανερώνει την αγάπη του Θεού προς τον κόσμο, που αποκορυφώνεται στη σταυρική θυσία του Γολγοθά. Ο Θεός έγινε άνθρωπος από αγάπη στον άνθρωπο. Και ήταν τόσο μεγάλη αυτή η αγάπη του Θεού, που έδωσε τον Υιό του να σταυρωθεί, για να σωθεί ο κόσμος. Η Γέννηση και η Σταύρωση του Χριστού, είναι τα δυο φοβερά μυστήρια της αγάπης και της φιλανθρωπίας του Θεού.
Όποιος αγαπά το Θεό, αγαπά τους ανθρώπους, μένει κοντά στο Θεό και ο Θεός είναι μαζί του. Όπου υπάρχει ο Θεός, υπάρχει η αγάπη, υπάρχει το φως, υπάρχει η ζωή. Μακριά από το Θεό, υπάρχει σκοτάδι, υπάρχει μίσος, υπάρχει θάνατος.
Η αγάπη στο Θεό, είναι για τον Ιωάννη, η ουσία της ύπαρξης του ανθρώπου, το νόημα της ζωής του, αυτή που ορίζει το νου και την καρδιά του και οριοθετεί τη συνείδηση του. Γι’ αυτό το λόγο, πρέπει να αγαπά το Θεό, μ’ όλες τις ψυχικές και πνευματικές του δυνάμεις και τον συνάνθρωπο του, όπως τον εαυτό του.
Ο Ιωάννης αποκλείει την ιδεοληψία του θρησκευτικού φανατισμού, ότι δηλ. μπορείς να αγαπάς μόνο το Θεό και αυτό είναι αρκετό. Δεν είναι δηλ. απαραίτητο να αγαπάς και τον αδελφό σου. Αδελφός γι’ αυτόν, είναι ο κάθε άνθρωπος. Σ’ αυτό το σημείο είναι απόλυτος. Δεν μπορεί να υπάρξει αληθινή αγάπη στο Θεό, χωρίς να συνοδεύεται από αληθινή αγάπη στον άνθρωπο. Αυτό είναι ψέμα και υποκρισία. Η αγάπη είναι σαν τη φωτιά, που όταν δεν μεταδοθεί στον άλλο σβήνει.
Λέει χαρακτηριστικά στην Α΄ Επιστολή: «Αν κάποιος πει: «αγαπώ το Θεό» μισεί όμως τον αδελφό του, είναι ψεύτης. Γιατί πραγματικά αυτός που δεν αγαπά τον αδελφό του, τον οποίο βλέπει, πώς μπορεί να αγαπά το Θεό, τον οποίο δεν βλέπει; Αυτή την εντολή μας έδωσε ο Χριστός: «Όποιος αγαπά τον Θεό, πρέπει να αγαπά και τον αδελφό του»
Βέβαια σ’ αυτό το σημείο, ο Ιωάννης μας προφυλάσσει και από μια άλλη αντίληψη, εξίσου επικίνδυνη, που σήμερα είναι της μόδας και προβάλλεται από πολλούς ανθρώπους, με το προσωπείο της αλληλεγγύης και του αθεϊστικού ουμανισμού. Ότι δηλ. μπορείς να αγαπάς τους ανθρώπους, χωρίς να είναι απαραίτητο να αγαπάς το Θεό. Κι όμως καμιά ιδεολογία, δεν έχει τη δύναμη να ενώνει τόσο τους ανθρώπους, όσο η αγάπη του Θεού. Και δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι, η αγάπη στην αυθεντική της μορφή, είναι το δυσκολότερο έργο του ανθρώπου και μόνο η χάρη του Θεού, μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο να το πραγματοποιήσει.
Οι διάφορες κοσμοθεωρίες και ιδεολογίες, μπορεί να δείχνουν αγάπη μεταξύ των οπαδών τους, δεν μπορούν όμως να αγαπήσουν όλους τους ανθρώπους. Μόνο ο Χριστός, επεκτείνει μ’ ένα απόλυτο τρόπο, την αγάπη σ’ όλο τον κόσμο, σ’ ολόκληρη τη δημιουργία, σ’ όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από φυλή και γλώσσα. Η διδασκαλία του Χριστού σ’ αυτό το σημείο, υπερβαίνει τα καθιερωμένα ηθικά όρια: «αγαπήσεις τον πλησίον σου και μισήσεις τον εχθρό σου» και φτάνει στην αγάπη των εχθρών, γεγονός που βγάζει από τα εγωκεντρικά-ατομικά και συγγενικά-εθνικά όρια τον άνθρωπο και γίνεται καθολικός και πανανθρώπινος όρος ζωής: «Εγώ όμως σας λέω, να αγαπάτε τους εχθρούς σας, να δίνετε ευχές σ’ αυτούς που σας δίνουν κατάρες, να ευεργετείτε αυτούς που σας μισούν και να προσεύχεστε γι’ αυτούς που σας καταδιώκουν. Έτσι θα γίνετε παιδιά του Θεού, που ανατέλλει τον ήλιο για καλούς και για κακούς και στέλνει τη βροχή σε δίκαιους και άδικους». Πρόκειται για νέο ήθος, για νέο άνθρωπο, τον «εν Χριστώ» άνθρωπο, για νέα δημιουργία, για καινούργια κτίση, για νέα «εν Χριστώ» ζωή.
Κι επειδή μπορεί αυτό να ερμηνευτεί, ως ανεφάρμοστη θεωρία, το παράδειγμα το έδειξε πρώτος ο Χριστός, με τη σταύρωση του, την ώρα που από το ύψος του Σταυρού, συγχωρούσε τους σταυρωτές του. Και μετά από Εκείνον, ο πρωτομάρτυρας Στέφανος, την ώρα του μαρτυρίου του, που όταν τον λιθοβολούσαν οι ομοεθνείς του έλεγε: «Κύριε μη λογαριάσεις σ’ αυτούς, αυτή την αμαρτία».
Από κει κι ύστερα, εκατομμύρια άνθρωποι μαρτύρησαν από αγάπη για το Χριστό, κανείς όμως δεν έδειξε μίσος ενάντια στους δημίους του, αλλά προσευχότανε για την ψυχή τους.
Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση των μαθητών του Χριστού, όταν τους έδιωξαν από μια πόλη, που είπαν πικραμένοι στο Χριστό: «Κύριε να πούμε να πέσει φωτιά από τον ουρανό, να τους κάψει;» Κι εκείνος τους είπε: «Δεν ξέρετε τίνος πνεύματος είστε». Το πνεύμα του κόσμου φέρνει φωτιά και αίμα. Το πνεύμα του Θεού φέρνει αγάπη και ειρήνη.
Κανείς πολιτισμός και κανένα κοινωνικό σύστημα, δεν φέρνει τον άνθρωπο στην τελειότητα που τον φέρνει η αγάπη. Κανένα δεν τον οδηγεί στην αγκαλιά του θεού, όπως η αγάπη. Κανένα δεν του χαρίζει την αληθινή ελευθερία, όπως η αγάπη.
Αυτή η αγάπη του Χριστού κι όχι το μίσος και το αίμα, ξημέρωσε θηρία, μετέτρεψε ληστές σε αγίους, έκαμε μάτια κακούργων να δακρύσουν, μετέβαλε άγριες φυλές σε ειρηνικούς ανθρώπους. Ένας άγιος ερημίτης δέχεται την επίθεση ενός ληστή. Ο Ερημίτης του μιλεί με αγάπη και πόνο κι ο ληστής γονατίζει μπροστά του δακρυσμένος και του ζητά συγγνώμη . Το βράδυ είδε σε όραση ο ερημίτης τα δάκρυα του ληστή, σαν δυο μαργαριτάρια, να φτάνουν στο θρόνο του Θεού!
