Του Πρωτ. Γεωργίου Ατσαλάκη
Γεν. Αρχιερατικού Επιτρόπου Ι. Μ. Πέτρας & Χερρονήσου
Απάνθισμα από τα 400 κεφάλαια «περί αγάπης» του Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού:
107. Εκείνο που αγαπά κανείς, σ’ αυτό και είναι προσηλωμένος και καταφρονεί όλα όσα τον εμποδίζουν από αυτό, για να μην το στερηθεί.
109. Για τους εξής πέντε λόγους οι άνθρωποι αγαπούν ο ένας τον άλλο με τρόπο είτε αξιέπαινο, είτε αξιοκατάκριτο. Δηλαδή ή για το Θεό ή για φυσικούς λόγους. Φυσικός λόγος είναι αυτός που οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους και τα παιδιά τους γονείς. Άλλος λόγος είναι από κενοδοξία, όπως εκείνος που δοξάζεται αγαπά εκείνον που τον δοξάζει. Άλλος λόγος είναι από φιλαργυρία, όπως εκείνος που αγαπά τον πλούσιο, επειδή έλαβε κάτι απ’ αυτόν. Άλλος λόγος από φιληδονία, όταν κάποιος αγαπά αυτόν που του ικανοποιεί τις σαρκικές επιθυμίες. Ο πρώτος λόγος της αγάπης είναι αξιέπαινος. Ο δεύτερος ούτε αξιέπαινος ούτε αξιοκατάκριτος. Οι υπόλοιποι λόγοι είναι εμπαθείς.
123. Άλλοι άνθρωποι απέχουν από τα πάθη εξαιτίας ανθρώπινου φόβου. Άλλοι από κενοδοξία. Άλλοι για λόγους εγκράτειας. Άλλοι ελευθερώνονται από τα πάθη με τη βοήθεια του Θεού.
130. Ο τέλειος στην αγάπη, που έφτασε στα όρια της απάθειας δεν γνωρίζει διαφορά δικού του και ξένου ή πιστού και απίστου ή αρσενικού και θηλυκού, αλλά επειδή έχει νικήσει την τυραννία των παθών, τους θεωρεί όλους ίσους και έχει την ίδια διάθεση απέναντι σε όλους.
135. Υπάρχουν πολλά εκ φύσεως καλά που κάνουν οι άνθρωποι αλλά όταν γίνονται από κενοδοξία δεν είναι καλά. Γιατί όλα όσα κάνομε, ο Θεός εξετάζει το σκοπό που τα κάνομε.
149. Εκείνος που δεν φθονεί, μήτε οργίζεται, μήτε μνησικακεί εναντίον αυτού που τον λύπησε, δεν σημαίνει ότι έχει και αγάπη προς αυτόν. Γιατί μπορεί και χωρίς να αγαπά να μην ανταποδίδει κακό στο κακό. Δεν μπορεί όμως να ανταποδώσει καλό στο κακό, χωρίς βία και πολύ κόπο. Γιατί το να ευεργετεί κανείς με όλη του την καρδιά όσους τον μισούν, είναι ιδίωμα μόνο εκείνου που έχει την τέλεια πνευματική αγάπη.
150. Εκείνος που δεν αγαπά κάποιον, δεν σημαίνει ότι οπωσδήποτε τον μισεί Ούτε πάλι εκείνος που δεν μισεί, οπωσδήποτε αγαπά, αλλά μπορεί να είναι σε μια μέση κατάσταση. Ούτε να μισεί, ούτε να αγαπά.
217. Τρία είναι τα αίτια της αγάπης των χρημάτων: Η φιληδονία, η κενοδοξία και η απιστία. Η απιστία είναι χειρότερη από τα άλλα δύο.
275. Το πάθος της φιλαργυρίας αποδεικνύεται από το ότι χαίρεται κανείς όταν παίρνει και λυπάται όταν δίνει.
290. Τη λύπη εκείνου που σε φθονεί, με κόπο θα την σταματήσεις, γιατί θεωρεί συμφορά του αυτό πού φθονεί σ’ εσένα.
319. Πρόσεχε τον εαυτό σου, μήπως η κακία που σε χωρίζει από τον αδελφό σου, δεν βρίσκεται στον αδελφό σου αλλά σε σένα.
321. Εκείνα που χωρίζουν από την αγάπη των φίλων είναι τα εξής: Το να φθονεί κανείς ή να φθονείται. Το να ζημιώνει ή να ζημιώνεται. Το να προσβάλλει ή να προσβάλλεται. Το να έχει λογισμούς καχυποψίας.
326. Τον αδελφό που τον είχες μέχρι χθες πνευματικό και ενάρετο, μην τον κρίνεις σήμερα επειδή ο διάβολος σ’ έβαλε να τον μισήσεις ως κακό.
327. Εκείνον που ως χθες τον επαινούσες ως καλό και τον εγκωμίαζες ως ενάρετο, μην τον κακολογήσεις σήμερα ως κακό, επειδή για κάποιο λόγο μετέβαλες την αγάπη σου σε μίσος.
331. Μη νομίζεις ότι σε αγαπούν εκείνοι που σου μεταφέρουν λόγια τα οποία σου προξενούν λύπη και μίσος εναντίον του αδελφού σου, ακόμα κι αν σου φαίνονται ότι λένε την αλήθεια. Αυτούς να τους αποστρέφεσαι σαν θανατηφόρα φίδια, ώστε κι αυτούς να σταματήσεις να κατηγορούν και τη δική σου ψυχή να απαλλάξεις από την κακία.
334. Την ώρα που έχεις ειρήνη στην ψυχή σου, μη θυμάσαι εκείνα που σου είπε ο αδελφός τον καιρό που σε στενοχώρησε. Είτε σε σένα κατά πρόσωπο, είτε σε άλλον και σου τα είπε, για να μην ξαναγυρίσεις στο μίσος εναντίον του, με το να ανέχεσαι τους λογισμούς της μνησικακίας.
Όταν δεν έχεις παράλογη και υπερβολική αγάπη για τον εαυτό σου, δηλ. μεγάλο εγωισμό, δεν θα μισείς εύκολα τον αδελφό σου. Όταν δεν είσαι φίλαυτος, θα γίνεις φιλόθεος και φιλάνθρωπος.
συνεχίζεται...
