Του Πρωτ. Γεωργίου Ατσαλάκη
Γεν. Αρχιερ. Επιτρόπου Ιεράς Μητροπόλεως Πέτρας & Χερρονήσου
Ένας άνθρωπος
μου είπε: «Κάνω αγώνα και θέλω να αγαπώ το Χριστό, αλλά δεν μ’ αφήνουν
οι πόνοι και τα βάσανα. Πολλές κακοτυχίες και πολλές παγίδες του διαβόλου. Όλα
στην οικογένεια μου πάνε στραβά. Δεν παντρεύονται τα παιδιά μου, δεν προοδεύουν κι
όμως πιστεύομε όλοι στο Θεό και πάμε στην εκκλησία. Πέστε μου γιατί συμβαίνουν όλα
αυτά; Γράψετε μου στην ΑΝΑΤΟΛΗ κι εγώ θα
τα διαβάσω με πολλή προσοχή».
Πραγματικά
συμπόνεσα τον άνθρωπο αυτό. Του μίλησα όσο μπορούσα πιο ειλικρινά και γράφω
σήμερα αυτό το άρθρο, γιατί γνωρίζω ότι
πολλοί άνθρωποι είναι στη θέση του, σκέπτονται σαν αυτόν, υποφέρουν από κάποιες
αιτίες και δεν έχουν τη δύναμη να καταφύγουν στο Θεό ή χάνουν και την πίστη
τους ακόμη.
Καταρχήν
πρέπει να πω, ότι θίγομε ένα τεράστιο θέμα στη θεολογία, ακόμα και στη
φιλοσοφία, που είναι το «πρόβλημα της
θεοδικίας». Γιατί δηλ. οι καλοί
άνθρωποι, οι ευσεβείς και οι δίκαιοι υποφέρουν και οι ασεβείς και οι άδικοι ευημερούν; Δεν
είναι βέβαια απόλυτο αυτό και δεν συμβαίνει πάντα έτσι. Πολλοί καλοί άνθρωποι
υποφέρουν, γιατί το κακό και η αμαρτία, ο διάβολος και η αρρώστια, δεν κάνουν
διακρίσεις. Η ίδια η απελευθέρωση του
ανθρώπου, από την αμαρτία και το
κακό, κερδίζεται με πόνο. Κάθε αληθινή ελευθερία, ανθρώπων και λαών, κατακτάται με
αίμα. Όμως το πρόβλημα της
θεοδικίας υφίσταται από τα πανάρχαια χρόνια. Είναι πρόβλημα που αφορά όλες τις θρησκείες
και τις φιλοσοφίες και δέχεται πολλές
ερμηνείες.
Ό
Άγιος Αντώνιος, με τον πιο αγιασμένο και φωτισμένο νου, ερωτά γι’ αυτό το θέμα το Θεό
και του λέει: «Πώς Θεέ μου συμβαίνει, μερικοί άνθρωποι να πεθαίνουν νέοι και άλλοι
σε βαθειά γεράματα. Και πώς οι άδικοι άνθρωποι και οι ασεβείς ευημερούν και οι
καλοί και ευσεβείς υποφέρουν;» Και
άκουσε φωνή από τον ουρανό σαν βροντή, να του λέει: «Πρόσεχε Αντώνιε, γιατί αυτά είναι κρίματα του Θεού, που δεν σε
συμφέρει να τα μάθεις».
Θα
έλεγε κανείς, ότι εδώ ο Θεός, θέτει όρια στο λογικό του ανθρώπου, παρότι
του χάρισε Εκείνος το νου, για να ερευνά και να ερμηνεύει τα φαινόμενα της ζωής. Κι όμως δεν είναι έτσι. Απλώς τονίζει, ότι τη
ζωή μας την καλύπτουν πολλά μυστήρια, στα οποία δεν μπορούμε εύκολα να
διεισδύσομε, αφού οι γνωστικές μας
ικανότητες, δεν μπορούν να κατανοήσουν
τον ωκεανό, της άπειρης σοφίας του Θεού.
Το «πίστευε και μη ερεύνα» που πολλοί
αποδίδουν στην Εκκλησία, είναι λάθος. Δεν υπάρχει πουθενά στην Αγία Γραφή, ούτε
στην Ιερά Παράδοση. Ανάγεται στην αρχαιότητα
και δεν γίνεται αποδεκτό από την Εκκλησία. Το χρησιμοποιούν κάποιοι είτε
από άγνοια, είτε γιατί θέλουν να κατηγορήσουν την εκκλησία, ότι είναι αντίθετη
στη γνώση και στην επιστήμη. Κι όμως,
σύμφωνα με την Αγία Γραφή, ο Θεός έδωσε
στον άνθρωπο νου και ελευθερία, για να προοδεύει στη γνώση και να υποτάξει ολόκληρη τη γη. Η Ιερά Εξέταση,
ήταν στίγμα των Ιησουιτών της ρωμαιοκαθολικής
εκκλησίας και μελανή σελίδα του
πολιτισμού.
Πραγματικά το
πρόβλημα της θεοδικίας είναι τραγικό, ιδιαίτερα όταν αφορά τον θάνατο μικρών παιδιών
και νέων ανθρώπων καθώς και την ύπαρξη
των πολλών ασθενειών, που ταλαιπωρούν την ανθρώπινη ζωή. Έχει
άμεση σχέση με την παρουσία του κακού, του θανάτου και του διαβόλου και με την ελευθερία του ανθρώπου.
Η
πιο απλή κα συνοπτική θεολογική
απάντηση, θα μπορούσε να είναι: Η ύπαρξη
του κακού δεν οφείλεται στο Θεό, αλλά στην ελευθερία των πλασμάτων Του. Ούτε το
κακό, ούτε τον διάβολο, ούτε τον θάνατο δημιούργησε ο Θεός. Το κακό ειδικά και η αρρώστια, μεταδίδονται, σαν
μολυσματική κατάσταση, από τον ένα άνθρωπο στον άλλο, από τη μια
γενιά στην άλλη. Αυτό επιβεβαιώνεται από τους άτεγκτους νόμους της
κληρονομικότητας, που τόσο δύσκολα μπορεί να αντιμετωπίσει η Ιατρική.
Η
περίπτωση του Ιώβ, είναι πολύ διαφωτιστική. Αλλά εκείνο που αποτελεί την καλύτερη απάντηση,
σε όλα τα προβλήματα αυτού του είδους, είναι η Σταύρωση του Χριστού, ως φανέρωση της αγάπης και της άπειρης
φιλανθρωπίας του Θεού. Αυτά τα θέματα όμως, μόνο κάτω από το πρίσμα της
αιωνιότητας, μπορούν να ερμηνευθούν. Παράδειγμα φωτεινό το νέφος Μαρτύρων και Αγίων της Εκκλησίας. Όλοι
έζησαν σε αρρώστιες, σε ταλαιπωρίες, σε κακουχίες, σε βασανιστήρια και μαρτυρικούς
θανάτους.
Θέλω
να πω στον αγαπητό μου εν Χριστώ αδελφό να μην απογοητεύεται γιατί όλοι οι άνθρωποι υποφέρουν. Οι περισσότεροι
πόνοι δεν φαίνονται. Ο πόνος συνυπάρχει με την ζωή και την ελευθερία του ανθρώπου. Κριτήριο να αγαπάς τον Χριστό δεν είναι μόνο η ωφέλεια,
αλλά η χαρά σου, ότι αγαπάς τον Θεό σου, από τον οποίο πηγάζει η ζωή σου και
παίρνει νόημα η ύπαρξη σου. Τον Θεό, που
επειδή υπάρχει, υπάρχεις, επειδή υψώθηκε
στο Σταυρό,
απόκτησε αθανασία η ψυχή σου.
