Του Πρωτ. Γεωργίου Ατσαλάκη
Γεν. Αρχιερατικού Επιτρόπου Ι. Μητροπόλεως
Πέτρας & Χερρονήσου
Τα βήματα του Θεού, τα είδε ο
άνθρωπος μέσα στη Δημιουργία, από τις
πρώτες μέρες της ζωής του. Τα είδε στο μεγαλείο της φύσεως, αλλά και στο δέος
του έναστρου ουρανού. Θεοποίησε και λάτρεψε τη κτίση, ό,τι μπορούσε να
καταλάβει, αλλά και ό,τι δεν μπορούσε να καταλάβει. Λάτρεψε βουνά και ποταμούς,
τα αστέρια και τον ήλιο. Τοποθέτησε
θεούς στις απρόσιτες κορυφές των ορέων, νεράιδες και φαντάσματα στα μαγευτικά
μέρη της γης. Έπλασε θεούς «κατά την
εικόνα του», γεμάτους με τα πάθη και τις
αδυναμίες του.
Ο
φόβος στα «παράδοξα» φυσικά
φαινόμενα, στο σεισμό, τα ηφαίστεια, τις αστραπές και τις βροντές, τον έκαμε να
δει πίσω απ’ αυτά, πανίσχυρες μεταφυσικές δυνάμεις, απειλητικές για τη ζωή
του, τις οποίες ονόμασε θεούς και προσπάθησε με λατρευτικές θυσίες, να
εξευμενίσει τη δύναμη τους. Ειδωλοποίησε τα στοιχεία της φύσεως και τοποθέτησε
θεούς στη θάλασσα, στον αέρα, στη γη,
ακόμη και στον Άδη. Γέμισε η γη θεούς, φανταστικούς
και ανύπαρκτους, τους οποίους ο άνθρωπος λάτρευε με θυσίες ζώων, ακόμη και
ανθρώπων.
Στοιχεία
θεογνωσίας, εμφανίστηκαν παντού, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, στους δικούς μας φιλοσόφους, που
με τη γνώση τους έφτασαν σε απρόσιτα για την πνευματική κατάσταση του κόσμου, ύψη θεολογίας.
Αναφέρομε τον Σωκράτη, του οποίου το
«δαιμόνιο» μιλούσε στα βάθη της
συνείδησης. Ο Πλάτωνας,
ο Αριστοτέλης, ο Πυθαγόρας, ο Ηράκλειτος, ο Σοφοκλής και πολλοί άλλοι,
θεωρούνται προάγγελοι ενός άλλου κόσμου, με καθαρότερες μεταφυσικές αναζητήσεις.
Ο
Σωκράτης στην Απολογία του λέει: «Ποιος
από μας πηγαίνει σε καλύτερο δρόμο, δεν το γνωρίζει κανείς, παρά μόνο ο Θεός». Και μιλεί «για τον ερχομό κάποιου σταλμένου από το Θεό, ο οποίος θα φωτίσει την
ανθρωπότητα». Σε όλο τον Εθνικό κόσμο προ Χριστού, μπορεί να διακρίνει
κανείς, την προσδοκία ενός «θεού-σωτήρα».
Όλες
αυτές οι προσδοκίες των εθνών, οι θρησκευτικές δοξασίες και μυθολογίες, αλλά και
οι οργανωμένες θρησκείες, είναι οι δρόμοι αναζήτησης του Θεού. Είναι σημεία των βημάτων του, ίσως παρερμηνευμένα,
αλλά αληθινά. Είναι η πορεία του ανθρώπου, από τη γη στον ουρανό, από
την ύλη στο πνεύμα, από την ειδωλολατρία στη θεολατρεία, από τον άνθρωπο στο
Θεό, από τη φιλοσοφία στη θεολογία, από την κοσμογνωσία στην ανθρωπογνωσία και τη
θεογνωσία,
Σ’
όλους τους λαούς, από τους πιο πολιτισμένους, μέχρι τις πρωτόγονες φυλές, υπήρχαν λατρευτικές ενέργειες. Αυτό που λέει ο Πλούταρχος, είναι πάντα
αδιαμφισβήτητη αλήθεια και ιστορική πραγματικότητα: «Μπορείς
να βρεις πόλεις και λαούς, να μην έχουν οχυρά και να
στερούνται πολλά στοιχεία πολιτισμού, αλλά πόλεις χωρίς θεούς και χωρίς βωμούς, δεν θα βρεις και δεν θα
συναντήσεις πουθενά».
Ενώ
όμως αυτή είναι η θρησκευτική πορεία του ανθρώπου, από τις πρωτόγονες μορφής
ζωής μέχρι τα τελευταία στάδια πολιτισμού, να αναζητά δηλ. και να βρει το Θεό, να τον λατρέψει και
να ζητήσει τη βοήθεια του, και τη
λύτρωση του, ό Θεός δεν εγκαταλείπει
στην ερημιά του τον άνθρωπο. Στην πορεία της «αυτόνομης» ελευθερίας του, - «να
γίνει δηλ. θεός, χωρίς το Θεό»,- του δείχνει έντονα τα σημεία των βημάτων της
παντοδυναμίας του, της πανσοφίας και της
αγάπης του. Αυτό ονομάζεται «φυσική
αποκάλυψη».
Ιδιαίτερα
όμως, για να δημιουργήσει τις πνευματικές προϋποθέσεις στον άνθρωπο, να
δεχτεί την αλήθεια, επιλέγει ένα δίκαιο άνθρωπο, τον Αβραάμ, τον παίρνει από τη συγγένεια του και τον κάνει πατέρα
φυσικό και πνευματικό ενός νέου λαού, με σημεία και αποκαλύψεις, με θαυμαστές
ενέργειες και θεοφάνειες. Όταν ο λαός πληθαίνει, του στέλνει προφήτες και
δικαίους και τον καθοδηγούν. Τον οδηγεί με τις εντολές του και το νόμο του, στη
θεογνωσία, που αρχίζει με το Μωυσή από το
Σινά και φτάνει μέχρι τους μεγάλους προφήτες και τον Ιωάννη τον Πρόδρομο, τον
τελευταίο και μεγαλύτερο των προφητών. Αυτή η ενέργεια ονομάζεται «υπερφυσική αποκάλυψη» του Θεού.
Εκείνη
την ώρα, συμβαίνει το μεγαλύτερο γεγονός στην ανθρώπινη ιστορία: η
Ενανθρώπηση του Χριστού. Ο ίδιος δηλ. ο Θεός, στο πρόσωπο του Υιού του,
γίνεται άνθρωπος, για να αποκαλύψει στον κόσμο την αλήθεια, αλλά και για να τον
ελευθερώσει από την αιχμαλωσία του διαβόλου και του θανάτου. Είναι
συγκλονιστικά τα λόγια του Χρυσοστόμου: «Για σένα παιδί μου κενώθηκα από τη δόξα
μου. Άφησα τον Πατέρα μου και ήρθα κοντά σου, για να σε κάνω δικό μου. Σε
σύνδεσα με τον εαυτό μου στη γη, για να σε ανεβάσω στον ουρανό».
συνεχίζεται...
