Του Πρωτ. Γεωργίου Ατσαλάκη
Γενικού Αρχιερατικού Επιτρόπου
Ι. Μητροπόλεως Πέτρας & Χερρονήσου
Η εορτή της Αγίας Πελαγίας, φέρνει στην ψυχή μας, ένα περιστατικό από τη
ζωή της, που συνέβηκε στο βάπτισμα της. Όταν δηλ. ο επίσκοπος Νόνος, βάπτιζε την Αγία Πελαγία και είδε την
σωματική της ομορφιά, που εκείνη την ώρα, έλαμπε ακόμη πιο πολύ, από την ψυχική
της ωραιότητα, ο επίσκοπος δάκρυσε και οι παραβρισκόμενοι ιερείς τον ρώτησαν,
γιατί συγκινήθηκε τόσο πολύ. Εκείνος απάντησε:
«Όπως
είδα την σωματική ωραιότητα της Πελαγίας, ήρθα σε κατάνυξη. Και σκέφτηκα: «Θεέ μου, πόσο ωραίος και πόσο φιλάνθρωπος
είσαι, που έδωσες τόση ωραιότητα, σε ένα
άνθρωπο. Φαντάζομαι Θεέ μου, πόσο θαυμαστή θα είναι η δική σου ωραιότητα και
πόσο θα χαίρονται οι άγγελοι και οι άγιοι, που μπορούν να τη βλέπουν!»
Εκείνο που μαθαίνομε, από τα συναξάρια της εκκλησίας
είναι, ότι η Αγία Πελαγία, ήταν ένα θαύμα ομορφιάς. Αυτή η ομορφιά όμως, που έγινε για πολλούς ανθρώπους, πρόκληση αμαρτίας, για τον Άγιο Νόνο, ήταν
πρόκληση κατάνυξης. Σ’ αυτό, αιτία ήταν,
η αγιότητα του επισκόπου. Στα μάτια ενός
Αγίου, όλα φαίνονται ωραία και άγια. Στα ηδονικά μάτια, όλα είναι σπίθες παθών.
Στην ψυχή που έχει μίσος, όλα φαίνονται μαύρα και κίτρινα. Σε όποιον έχει αλαζονικό εγωισμό, όλα φαίνονται ευτελή
και ύποπτα.
Την Αγία Πελαγία, η ωραιότητα της, την οδήγησε
σε πολλές αμαρτίες. Κατηχήθηκε όμως από τον επίσκοπο Νόνο, μετανόησε,
βαπτίστηκε και έφυγε για τα Ιεροσόλυμα. Προσκύνησε με δάκρυα και λυγμούς τον
Γολγοθά και τον Πανάγιο Τάφο κι έφυγε για το όρος των ελαιών. Εκεί έζησε ως
μοναχή, με μεγάλους ασκητικούς αγώνες. Μεταποίησε την ομορφιά της, σε θεϊκό
έρωτα και έφτασε σε ύψη αγιότητας. Η Εκκλησία την τιμά ως Αγία και την φέρνει φωτεινό
παράδειγμα, σε όλους του χριστιανούς, για να τους δείξει, πού μπορεί να φτάσει
με τη μετάνοια ο άνθρωπος. Μπορεί να γίνει από σκεύος ατιμίας, σκεύος αγιότητας.
Με
αφορμή την ωραιότητα της Αγίας Πελαγίας,
θα ήθελα με λίγα λόγια, να αναφερθούμε σε τρεις μορφές ωραιότητας, που έχουν
σχέση με τον άνθρωπο: Την σωματική, την ψυχική και την πνευματική
ωραιότητα. Για την εκκλησία, την
μεγαλύτερη αξία μέσα στον κόσμο και τη
μεγαλύτερη ωραιότητα, την έχει ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος «ως εικόνα του Θεού», με «Αρχέτυπο»
του τον Χριστό και πηγή ωραιότητας την Αγία Τριάδα.
Η
πρώτη ωραιότητα, σε ένα άνθρωπο είναι, η σωματική ωραιότητα. Το σώμα για την εκκλησία, δεν είναι πηγή ακολασίας και
φυλακή της ψυχής. Σε καμιά περίπτωση, δεν έχει την αρχαιοελληνική έννοια, ούτε
την πλατωνική ερμηνεία. Πολύ περισσότερο δεν ερμηνεύεται, ως πηγή του κακού και
του θανάτου, από το οποίο πρέπει, να απελευθερωθεί η ψυχή.
Είναι
το υλικό μέρος του ανθρώπου, που συνυπάρχει σε μια αδιάρρηκτη ενότητα, με το
πνευματικό μέρος, την ψυχή και το πνεύμα. Το πνεύμα δεν κατανοείται ως τρίτο
συνθετικό στοιχείο του ανθρώπου, αλλά εκφράζει τις ανώτερες λειτουργίες της
ψυχής, με ηγεμονικό σημείο τον «Νου»,
που δέχεται από τον Θεό θείες ελλάμψεις.
Ο νους του ανθρώπου, όταν επικοινωνεί με το Θεό, παίρνει σοφία από το Θεό και
γίνεται «θεοειδής». Όταν επικοινωνεί
μόνο με το σώμα του ανθρώπου, γίνεται «σαρκικός».
Όταν επικοινωνεί με την καρδιά του ανθρώπου, γίνεται «εγκάρδιος». Όταν επικοινωνεί μόνο με τα ένστικτα του ανθρώπου, γίνεται
«ζωώδης». Όταν επικοινωνεί με το
κακό, γίνεται «θηριώδης». Κι όταν επικοινωνεί
με τον διάβολο, γίνεται «δαιμονιώδης.
Αυτή είναι η θεολογική ερμηνεία του ανθρώπου: Ψυχή και σώμα, νους και ψυχή, σώμα και πνεύμα, ενωμένα στο ανθρώπινο
πρόσωπο. Αυτό είναι ο άνθρωπος.
Την σωματική ωραιότητα, κανείς δεν μπορεί να
την αμφισβητήσει. Αυτή η ωραιότητα, όταν δεν έχει ψυχική ωραιότητα, είναι δίκοπο
μαχαίρι. Γίνεται φιλαρέσκεια και λατρεία του σώματος. Αυτό σημαίνει στο βάθος, «ωραιοπάθεια», με ό, τι αυτό
συνεπάγεται. Έλλειψη ήθους και αρετής και έλλειψη ανθρωπισμού.
Η
ψυχική ωραιότητα, είναι ανώτερη από την σωματική. Ομορφαίνει και το πιο άσχημο
σώμα. Δίνει στο πρόσωπο του ανθρώπου, λάμψη καλοσύνης και μοναδική ομορφιά.
Σέβεται τις αξίες της ζωής, αγαπά όλους τους ανθρώπους, είναι ένας καλός
άγγελος, στην ανθρώπινη κοινωνία. Συντρίβει τον εγωκεντρισμό και αποτελεί τον
μεγαλύτερο παράγοντα πολιτισμού. Ακτινοβολεί παντού, την εσωτερική ωραιότητα
του ανθρώπου και γίνεται φως και ελπίδα. Είναι μέσα στον κόσμο, η άνοιξη. Το χαμόγελο των αγγέλων.
Η πνευματική
ωραιότητα, είναι η ομορφιά του νου. Είναι
η σπουδαιότερη από όλες. Μας εντυπωσιάζει ως εξυπνάδα, ως σοφία, ως ρητορεία.
Αυτή η ωραιότητα όταν χωρίζεται από το
Θεό και δεν έχει φόβο Θεού, είναι επικίνδυνη. Αντί να βγάζει φάρμακα και ψωμί για την ζωή των ανθρώπων, βγάζει βόμβες
και δηλητήρια και όπλα καταστροφής.
Αυτή η ωραιότητα, όταν «ακουμπάει»
στο Θεό, γίνεται καλοσύνη και αγάπη, ελπίδα και αγιότητα. Το σώμα γίνεται ναός
του Αγίου Πνεύματος και η ψυχή, δέχεται θείες ελλάμψεις.
