Επιμέλεια: κ. Μιχαήλ Τσακιράκη
Θεολόγου - Εκπαιδευτικού
Η Εκκλησία του Θεού έχει τους πνευματικούς δασκάλους για να διώχνουν με τη διδασκαλία τους τα νοητά θηρία, σαν τα κουδούνια που ράβονται στη στολή του Ααρών που ακούγονταν όταν λειτουργούσε –λέει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Τώρα θηρία στη νηστεία μας επιτίθενται άγρια φανερά και αφανή: ενεδρεύοντας τα πρώτα, η κενοδοξία και η υπερηφάνεια, η υπεροψία και η υπόκριση και φανερά η γαστριμαργία και η μέθη με τα παρόμοια που φυγαδεύονται όλα από όσους ασκούν τη νηστεία. Νηστεία και ακρασία είναι αντίθετα μεταξύ τους όπως η ζωή με το θάνατο. Νηστεία είναι εντολή ζωής συνομήλικη της ανθρώπινης φύσεως που δόθηκε από το Θεό στον Αδάμ κατά την αρχή στον Παράδεισο για διαφύλαξη της ζωής και της θείας χάριτος που είχε δοθεί σ’ αυτόν από το Θεό κι αντίθετα συμβαίνει με την ακρασία που είναι συμβουλή ψυχοσωματικού θανάτου που δόθηκε δολίως από το Διάβολο στον Αδάμ δια της Εύας για έκπτωση ζωής και απαλλοτρίωση της από το Θεό δοθείσας θείας χάριτος. Ο Θεός θάνατο δε δημιούργησε ούτε ευχαριστιέται με την απώλεια των ζώντων. Ποιος άνθρωπος θέλει να βρει ζωή και χάρη στο Θεό από το Θεό; Ας αποφύγει τη θανατηφόρο ακρασία κι ας προστρέξει στη θεοποιό νηστεία κι εγκράτεια για να επανέλθει χαρούμενος στον παράδεισο.
Παραδείγματα για όλα αυτά υπάρχουν πολλά από την ΠΔ: Μωυσής και Ηλίας, Δανιήλ και Ησαύ, νηστείας και αντ’ αυτής μέθης των Εβραίων όταν λάμβαναν τις Εντολές που τους οδήγησε στην ασέβεια της ασωτίας και έπειτα της ειδωλολατρίας, νηστείας και μαζί της η θεοπτία, νηστείας και μαζί της η θεοπτία και οπτασία αρχαγγέλου, όπως και παράβασης νηστείας που αφαίρεσε τα πρωτοτόκια και την πατρική ευλογία. Παραδείγματα πολλά προς μίμηση και αποφυγή αναλόγως του αυτεξουσίου μας. Εάν λοιπόν επιδοθούμε στην αληθινή νηστεία θα σβήσουμε τη νοητή και την αισθητή κάμινο και θα διαβούμε άθικτοι όταν αναπόφευκτα του καθενός μας το έργο θα δοκιμάσει το πυρ. Αλλά κι ο Κύριός μας νήστεψε σε όλα και νίκησε τον πειρασμό κι ας κίνησε τα πάντα εναντίον Του και γι’ αυτό έλεγε στους μαθητές Του: αυτό το πνεύμα δεν εξέρχεται ει μη εν προσευχή και νηστεία.
Τι είναι θεάρεστη και αληθινή νηστεία; Δεν επαινούμε αυτήν καθαυτήν τη σωματική νηστεία για την ενέργειά της σε άλλα ψυχοφελέστερα γιατί λίγο ωφελεί στη σωματική άσκηση. Δε δέχεται η πείρα της Εκκλησίας μας πολυήμερες νηστείες αλλά καλύτερα να τρώμε μετρίως καθημερινά και να μη παρασυρόμαστε από την κοιλιά και το λαιμό, ώστε με κατάλληλη ποιότητα και ποσότητα να συντηρείται η υγεία κατά το δυνατό περισσότερο επιζητώντας τροφή όχι τρυφή, πόση όχι μέθη, χρήση όχι κατάχρηση, κι αποφεύγοντας περιττά και ασύμφορα δεν αφαιρεί την αγιότητα. Αρχή λοιπόν αυτή είναι της αληθινής νηστείας. Σκοπός όμως ποιος είναι; Θεσμοθετήθηκε επομένως αυτή η ευλογημένη νηστεία για την κάθαρση της ψυχής των χριστιανών. Γιατί για σκεφτείτε ποια η ωφέλεια όταν απέχουμε σωματικής τροφής αλλά κυριαρχούμαστε από πάθη; Δεν τρώμε κρέας ζώων και κατατρώμε ο ένας τον άλλο! Απέχουμε οίνου και ελαίου και μεθάμε από οργή και θυμό και ταραχή ψυχική και βασκανία! Απέχουμε τραπεζών αλλά έχουμε αταπείνωτη την ψυχή! Απαλλαγήκαμε της ομίχλης των φαγητών και πνιγήκαμε από τις αναθυμιάσεις της ψυχής και του νου που σκοτίζεται με τις μέριμνες και μάταιους λογισμούς κι αχρειώνονται κι οι προσευχές μας!
Γι’ αυτό καλή νηστεία είναι αυτή: όταν μαραίνεται η επιθυμία, ταπεινώνεται η ψυχή μας, μεταποιείται το μίσος, σβήνει ο θυμός, απαλείφεται η μνησικακία, καθαρίζει η διάνοια, και οδηγούμαστε στην προσευχή. Είσαι εύπορος; Ό, τι σου περισσεύει ανήκει για την παρηγοριά απόρων. Εάν νηστεύεις έτσι όχι μόνο θα συμπάσχεις και θα συννεκρώνεσαι αλλά και θα συναναστηθείς και θα συμβασιλεύσεις με το Χριστό στους απέραντους αιώνες γιατί αφού γίνεις με τη νηστεία σύμφυτος του ομοιώματος του θανάτου Του και επομένως και κοινωνός της Αναστάσεώς Του και κληρονόμος της αιώνιας ζωής εν Χριστώ. Όποιος νηστεύει νικά τον πειρασμό εάν πειράζεται και εάν πάλι δεν πειράζεται τότε διατηρεί την ψυχοσωματική ειρήνη ταλαιπωρώντας λίγο και πάντως δουλαγωγώντας το σώμα και καθιστώντας την ψυχή δόκιμη. Ο μη εσθίων για το ζειν αλλά μάλλον ζων για να εσθίει σαν τα ζώα που ετοιμάζουμε για σφάξιμο και έρχεται στα απολύτως αναγκαία να προσθέσει περιττά για το σώμα ή και διεγείροντάς το σε κακές επιθυμίες ή απλώς για απόλαυση με αποτέλεσμα να ετοιμάζουμε τελικά τροφή για τα σκουλήκια.
Νηστεύεις; Χόρτασε αφού εγκρατευτείς και τον πεινασμένο. Κι αν πάλι δε θέλεις να δώσεις από τα δικά σου τουλάχιστον μη παίρνεις από τα ξένα. Και μη κοιτάς να κατακρατείς ξένα πράγματα και μάλιστα θησαυρίζοντας κι αρπάζοντας από φτωχότερους, μερικές φορές άδικα… κι οι δαίμονες νηστεύουν αλλά δε ταπεινώνονται. Κι ο Κύριος μας είπε να πάμε στα αριστερά του –αλίμονό μας – ως άρπαγες εάν δε μεταδίδουμε στους ενδεείς! Και τότε δε θα αναστηθούμε για κρίση αλλά για κατάκριση και καταδίκη μεγαλύτερη σαν τον πλούσιο του Ευαγγελίου που καρποφόρησαν οι αγροί άφθονα και τον άλλο πάλι που ντυνότανε με πορφύρα και βύσσο: κι οι δυο τους δίκαια καταδικάζονται όχι γιατί αδίκησαν κάποιον αλλά γιατί δε μετέδωσαν από όσα απέκτησαν οι ίδιοι αφού οι θησαυροί μας είναι κοινοί και τα ταμεία των κτισμάτων του Θεού ούτως ή άλλως κοινά! Δεν είμαστε λοιπόν πλεονέκτες κι άδικοι όταν οικειοποιούμαστε τα κοινά κι ας μη σφετεριζόμαστε τα ξένα; Κανένας όμως δε θα ξεφύγει από τη δικαιοκρισία του Θεού αν δεν προλάβει να δεξιωθεί φτωχούς και να διαχειριστεί καλά όσα του εμπιστεύτηκε ο Θεός και να σκορπίσει καλά όσα κακά σύναξε. Μας λείπει η φιλαδελφία κι αυτό που λέει ο Απόστολος στους Θεσσαλονικείς δεν έχετε ανάγκη να σας τα λέω γιατί είσαστε θεοδίδακτοι στο να αγαπάτε αλλήλους! Ο μη γένοιτο όμως αν ακούσουμε διαφορετικά και ανόμοια με αυτά τα σωτήρια λόγια! Ας αγαπήσουμε λοιπόν την εν Χριστώ φτώχια ή τουλάχιστον τους φτωχούς και την εγκράτεια περιφρονώντας δόξες και μεταβαλλόμενοι από ακροατές σε ποιητές των ευαγγελικών εντολών ώστε να είμαστε όλοι Ένα μαζί Του. Ας μην έρθει η στιγμή να ακούσουμε από το στόμα Του: δε σας γνωρίζω ανοικτίρμονες ακόμα κι αν χρειαστεί να γίνουμε ξένοι κι οι κοντινοί συγγενείς μεταξύ μας λόγω των ανόμοιων τρόπων αρετής.
Θες να γίνεις παιδί του Θεού; Μιμήσου το Χριστό για να μείνεις αιώνια μαζί Του. Ας μην ακούγεται δικό μου και δικό σου ανάμεσά μας που προδίδει απουσία αγάπης και ότι ο Χριστός εκδιώχθηκε από κει εξαιτίας των αισχρών παθών της φιλαργυρίας, της φιλαυτίας, της μισαδελφίας και κάθε είδους κακίας. Ας φοβηθούμε γιατί όλα αυτά είναι φρικτά κι ας ρυθμίσουμε ανάλογα τη διαγωγή μας όπως αρέσει στο Θεό. Ας ελεήσουμε για να ελεηθούμε πολλαπλάσια! Αυτός πτώχευσε για χάρη μας τελευταία αναδεχόμενος την ελεημοσύνη και από μεγαλοδωρία πολλαπλασιάζει την αμοιβή. Άρα πρέπει κανείς να είναι ή κατά το παράδειγμα του Χριστού μας φτωχοί και φιλόπτωχοι για να ζήσουμε μαζί Του ή τουλάχιστον να έχει κοινά τα αγαθά με τους φτωχούς όσο γίνεται περισσότερο και μέσω αυτών πάλι μπορεί να σωθεί. Ας δώσουμε αυτοβούλως λοιπόν δείγμα αγάπης και προς τον κοινό μας Πατέρα αφοσιώσεως. Και καταλληλότερο καιρό από τώρα στη νηστεία δε θα βρούμε. Και ας συνάψουμε με τη νηστεία τη συμπάθεια θα απαλείψουμε κάθε αμαρτία θα και να προσκυνήσουμε με παρρησία τα σωτήρια πάθη και να συνευφρανθούμε με την Ανάσταση του Χριστού και να πετύχουμε την αιώνια λύτρωση από την αμαρτία. Γένοιτο, Κύριε.
