Του Πρωτ. Γεωργίου Ατσαλάκη
Πολλές φορές έχομε μιλήσει για τον άνθρωπο. Τον άνθρωπο που πρέπει να γράφεται με Α κεφαλαίο. Γιατί δεν υπάρχει μετά το Θεό, πιο κύριο όνομα. Δεν υπάρχει λέξη να εκφράζει πιο αυθεντικά το νόημα της ζωής. Ο άνθρωπος είναι έμψυχη και ζωντανή εικόνα του Χριστού κι έχει βαθειά και υπαρξιακή σχέση με το Αρχέτυπο του.
Σύμφωνα με την ορθόδοξη ανθρωπολογία, όποιος περιφρονεί τον άνθρωπο, περιφρονεί τον ίδιο το Θεό. Μ’ αυτή την έννοια, πολλοί ερημίτες άμα έβλεπαν ένα άνθρωπο, έκαναν μετάνοια και τον προσκυνούσαν, γιατί η προσκύνηση τους δεν ήταν μόνο ευλάβεια στο Θεό, αλλά ένδειξη αγάπης, στο ωραιότερο πλάσμα του Θεού.
Η εποχή μας χαρακτηρίζεται ανθρωποκεντρική κι όμως δεν είναι. Ενώ όλα γίνονται για τον άνθρωπο, ο άνθρωπος στην καθημερινή του ζωή, απαξιώνεται σε φοβερό βαθμό. Και δεν εννοώ ασφαλώς τους «μεγάλους» και «σπουδαίους» ανθρώπους. Αυτούς τους υπολογίζουν όλοι. Όχι ασφαλώς από αγάπη, αλλά από φόβο. Από συμφέρον, ή από ανάγκη.
Εννοώ τους απλούς ανθρώπους, που είναι κυρίως τα θύματα της απαξίωσης και που δακρύζει κανείς να τους βλέπει με το πικρό παράπονο και να μην ξέρουν σε ποιόν να μιλήσουν και σε ποιον να πουν τον πόνο τους.
Η απαξίωση του ανθρώπου, παίρνει σήμερα τρομακτικές διαστάσεις.
Προσωπικά πιστεύω, ότι η μεγαλύτερη απαξίωση του ανθρώπου, γίνεται στην πιο κρίσιμη ώρα της ζωής του, στα Νοσοκομεία και ιδιαίτερα στα μεγάλα. Και πρέπει να ομολογήσομε με ειλικρίνεια, ότι το Νοσοκομείο της πόλης μας, έχει κατά κοινή ομολογία, ανθρώπινο πρόσωπο, όπως κι όλα τα νοσοκομεία του νομού μας.
Μια γυναίκα μου διηγείται: «Είχα τον άνδρα μου με καρκίνο, σ’ ένα θάλαμο ενός μεγάλου νοσοκομείου, με επτά κρεβάτια. Είχα αγωνία. Έκλαιγα συνέχεια. Ρωτούσα να μάθω. Κανείς δεν μου ’δινε σημασία. Δεν έμαθα ποτέ ποιος ήταν ο υπεύθυνος γιατρός. Κανείς δεν μου απαντούσε. Ζητιάνευα ένα λόγο, μια λέξη ελπίδας ή ένα λόγο αλήθειας. Μια μέρα ο άνδρας μου, μου είπε: «Πάρε με παιδί μου, να πάμε στο σπίτι μας, να πεθάνω εκεί ήσυχος, γιατί δεν αντέχω να βλέπω εδώ τόσο πόνο και τόση παγωνιά!» Παραπονέθηκα στο Θεό: «Γιατί Θεέ μου;»
Και βέβαια, η θεραπεία γινότανε στον άνθρωπο. Η απαξίωση όμως αυτής της γυναίκας ήταν, ότι δεν της έλεγε κανείς ένα υπεύθυνο λόγο, την ώρα του μεγάλου της πόνου. Και οι περιπτώσεις αυτές, στους χώρους αυτούς, είναι πολλές.
Την απαξίωση τη συναντά κανείς στην καθημερινή ζωή. Ζητάς μια πληροφορία από έναν άνθρωπο, που τον πληρώνει το κράτος -δηλ. η κοινωνία -γι’ αυτό το σκοπό. Αν δεν σε ειρωνευτεί, θα σου μιλήσει αδιάφορα και με λιγόλογα κι εσύ θα προσπαθήσεις να βγάλεις συμπέρασμα.
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια, ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι που γίνονται θυσία για να εξυπηρετήσουν ένα συνάνθρωπο τους κι ούτε ότι δεν υπάρχουν γιατροί, σ’ όλα τα νοσοκομεία, που με φοβερή ευσυνειδησία και ανθρωπιά, μιλούν στους αρρώστους και στους συγγενείς τους. Και ευτυχώς, «αυτοί» είναι η πλειονότητα των ανθρώπων. Όμως γιατί να υπάρχουν αυτοί «οι λίγοι;» Γιατί να τους συναντάς σε κάθε σου βήμα; Γιατί να βλέπεις σκυθρωπά τα πρόσωπα των ανθρώπων, που η κοινωνία τους έχει τάξει να μιλούν με υπευθυνότητα; Γιατί να υπάρχει τόση αλαζονεία σε μερικούς ανθρώπους; Να μην καταδέχονται να σε κοιτάξουν! Να σου απαντήσουν!
Κι όμως, ο Χριστός, μάς μιλεί γι’ αυτούς τους «ελάχιστους» αδελφούς μας, που τους ταυτίζει με τον εαυτό του και μας δίνει το πρότυπο του ωραιότερου ανθρωπισμού.
Η ταπεινή μου γνώμη είναι, ότι είναι θέμα χαρακτήρα του ανθρώπου. Ένας καλός λόγος, ένα καλοσυνάτο πρόσωπο, είναι ανοιξιάτικη χαρά στη βιοπάλη της ζωής και μια απότομη ή σκληρή συμπεριφορά, είναι έλλειψη πολιτισμού.
Πόσο ωραίος είναι ο άνθρωπος και πόση χαρά σου δίνει στην καλή του συμπεριφορά και πόσο σε απογοητεύει, όταν σε περιφρονεί και σε απαξιώνει!
Είναι θέμα παιδείας; Πιο πολύ πιστεύω, ότι είναι θέμα ανατροφής.
