ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ
Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης
Επιμέλεια: κ. Μιχαήλ Τσακιράκης
Θεολόγος - Εκπαιδευτικός
Άλλο πιστεύομεν εις τον Θεόν και άλλο πιστεύομεν τω Θεώ λέει ο Άγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς. Άλλο το ένα κι άλλο το άλλο. Πραγματικά πιστεύω το Θεό σημαίνει ότι θεωρώ βέβαιες κι αληθινές τις επαγγελίες που μας έδωσε. Πιστεύω στο Θεό σημαίνει ότι φρονώ ορθώς για το Θεό. Πρέπει να έχουμε και τα δυο και να είμαστε αληθινοί και στα δυο και να συμπεριφερόμαστε αναλόγως ώστε να γινόμαστε πιστευτοί από τους άλλους που βλέπουν σωστά και πιστοί να είμαστε ενώπιον του Θεού στον οποίο απευθύνεται η πίστη μας και γι’ αυτό να δικαιωνόμαστε από το Θεό. Όπως λέει κι η ΠΔ για τον Αβραάμ: επίστευσε τω Θεώ και ελογίσθη αυτώ εις δικαιοσύνην –δηλαδή πιστεύσας εδικαιώθη, πώς; Έλαβε υπόσχεση ότι θα ευλογηθούν όλες οι φυλές του Ισραήλ. Κι έπειτα διατάχθηκε να θυσιάσει τον γιο του που ήταν ο μόνος δια του οποίου θα εκπληρωνότανε η υπόσχεση του Θεού. Κι αυτός χωρίς αντιμιλία έσπευσε να εκτελέσει τη θεία εντολή κι ενώ θεωρούσε τη θεία υπόσχεση έγκυρη και βέβαιη!
Αυτή είναι η πίστη που δικαιώνει λοιπόν. Και για σκεφτείτε ανάλογα και σε μας δεν υποσχέθηκε ο Κύριος κληρονομιά αιώνιας ζωής και τρυφής και δόξας κι έπειτα μας παράγγειλε να πτωχεύουμε, να νηστεύουμε, να ζούμε λιτά, ευτελώς και με θλίψη, να είμαστε έτοιμοι για θάνατο και να σταυρωνόμαστε μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίες μας; Έτσι θα δείξουμε ότι είμαστε πιστοί και θα δικαιωθούμε από το Θεό αν σπεύδουμε σ’ αυτά και ταυτόχρονα πιστεύουμε στην επαγγελία του Θεού.
Και προσέξτε την ακολουθία των προτάσεων: η αποδοχή της σφαγής του γιου του υπήρξε απόδειξη πίστεως αλλά και αίτιο της γεννήσεως του Χριστού από την ευλογημένη αυτή καταγωγή, αφού κατά κάποιο τρόπο ο Θεός όφειλε σ’ αυτόν που Του έδωσε το γιο του το μονογενή και γνήσιο γιό του δίνοντας κι Αυτός τον Υιό Του τον Μονογενή και γνήσιο Υιό. Για σκεφτείτε ότι και σε μας το ίδιο συμβαίνει: η χάρη των θείων εντολών, η σωφροσύνη και ταπείνωση και δικαιοσύνη για τις θείες εντολές και η υπομονή στις κακοπάθειες όπως κι μετάδοση των υπαρχόντων μας και η ταλαιπωρία με νηστείες και αγρυπνίες και η σταύρωσή μας έτσι είναι απόδειξη της αληθινής πίστεώς μας στις θείες επαγγελίες και καθιστά οφειλέτη τρόπον τινά το Θεό να μας αντιπροσφέρει την αιώνια κι άφθαρτη ζωή και δόξα και βασιλεία και τρυφή.
Τώρα εννοούμε τι ήθελε να μας πει όταν έλεγε μακάριοι είναι ο ι φτωχοί γιατί δική σας είναι η βασιλεία των ουρανών. Και μακάριοι οι πενθούντες και οι ελεήμονες και οι διωγμένοι για δικαιοσύνη και πάλι αλίμονο στους πλούσιους και στους γελαστούς και χορτάτους και στους κολακευόμενους από όλους! Πώς θα πει ότι πιστεύει κάποιος όταν αποβλέπει όχι στα μακαριζόμενα από τον Κύριο αλλά στα ταλανιζόμενα; Δείξε μου την πίστη σου από τα έργα σου… και όποιος είναι σοφός ας δείξει τα εργα του απ’την καλή του αναστροφή και συμπεριφορά!
Πιστεύουμε λοιπόν τω Θεώ και στο Θεό σημαίνει ότι πρώτον αναγνωρίζουμε αληθινές και βέβαιες τις θείες επαγγελίες αληθινά αλλά και τις απειλές Του και γρήγορα τις περιμένουμε να εκδηλωθούν και εύκολα αποδεικνύεται από τα καλά μνας έργα και την τήρηση των θείων εντολών και δεύτερον ορθά πιστεύουμε στο Θεό καλά και ασφαλώς και ευσεβώς φρονούμε για το Θεό αποδεικνύεται πάλι από τη συμφωνία με τους θεοφόρους Πατέρες μας. Πιστεύομε το Θεό αψευδώς προκαλεί σημαίνει αποφυγή των παθών, των παγίδων του εχθρού και των εμπαθών ανθρώπων που θέλουν να μας παρασύρουν και πιστεύουμε ορθά στο μόνο αληθινό Θεό σημαίνει ότι αποφεύγουμε και το κακό από άγνοια και υποβολή του εχθρού και τους δυσσεβείς ανθρώπους που κοιτάνε να μας καταστρέψουν. Πώς θα το κατορθώσουμε αυτό; Με τη βοήθεια του Θεού, των αγγέλων, τη γνώση και τους θεοσεβείς που ζουν κατά το θείο θέλημα.
Σήμερα η πνευματική μας κοινή μητέρα και τροφός η Εκκλησία γι’ αυτό ακριβώς κηρύσσει όσους έλαμψαν στην ευσέβεια και αρετή στις πανίερες οικουμενικές συνόδους και τα θεία δόγματα που διατύπωσαν σ’ αυτές αλλά κι αφετέρου αποκηρύσσει και μας οδηγεί στο να αποστραφούμε επισημότερα όσους είναι οπαδοί της δυσσέβειας και τα πονηρά τους διδάγματα και φρονήματα και μας οδηγεί εκ του ασφαλούς να ακολουθήσουμε τους ορθοδόξους και να πιστεύουμε σ’ ένα Θεό, Πατέρα, Υιό και Άγιο Πνεύμα από τον οποίο και δια του οποίου έγιναν όλα και υπάρχει πριν από όλα και πάνω σε όλα και μέσα σε όλα μονάς εν τριάδι και τριάς εν μονάδι ασυγχύτως ενουμένη και αμερίστως διαιρουμένη μονάς η ίδια και τριάς παντοδύναμη! Όπως ακριβώς μας λέει το Πιστεύω, το σύμβολο της πίστεώς μας, Πατήρ, Υιός και Άγιον Πνεύμα…
Και μια παρατήρηση αγαπημένη του αγίου Γρηγορίου φανερούται ου κατά την ουσίαν γιατί ποτέ δεν είδε ούτε αποκάλυψε τη φύση του Θεού αλά κατά τη χάρη και δύναμη και ενέργεια κοινή Πατρός, Υιού και Πνεύματος Αγίου γιατί ίδιο στο καθένα από αυτά είναι η υπόστασή του και τα υποστατικά γύρω από αυτή παρατηρούμενα… κοινά τους δεν είναι μόνο η αφανέρωτη και υπερώνυμη και αμέθεκτη ουσία αλλά και η χάρη και δύναμη και ενέργεια και λαμπρότητα και βασιλεία και αφθαρσία κι όλα εκείνα δια των οποίων κοινωνεί κι ενώνεται κατά χάρη με τους αγίους αγγέλους και ανθρώπους ο Θεός χωρίς να εκπίπτει από το ενιαίο και την απλότητα ούτε εξαιτίας του μεριστού και φ]διαφόρου των υποστάσεων ούτε εξαιτίας του μεριστού και ποικίλου και θείων δυνάμεων και ενεργειών. Έτσι πιστεύουμε στον ένα Θεό, τρισυπόστατη και παντοδύναμη θεότητα και ανακηρύσσουμε αυτούς που με τέτοια πίστη ευαρέστησαν το Θεό κι αντίστροφα τους άλλους απορρίπτουμε γιατί δεν πιστεύουν όμοια ή εγκαινίασαν αίρεση ή ακολούθησαν έως τέλους τους αρχηγούς της…
Αλλά προσέξτε: το μεγάλο πλήθος των αμαρτιών διαπράττεται δια της δυσσεβείας όπως μας λέει κι ο απόστολος των εθνών επειδή δεν φρόντισαν να επιγνώσουν το Θεό κι ενώ γνώρισαν το Θεό δεν τον δόξασαν ούτε τον σεβάστηκαν ως Θεό τους παρέδωσε ο Θεός σε διάπραξη ανεπίτρεπτων γεμάτους αδικίες και πορνείες και πλεονεξίες και παρόμοια… πολλά τα σχετικά παραδείγματα ανθρώπων που με την αμαρτία εισήγαγαν τη δυσσέβεια. Πίστη χωρίς έργα νεκρή και ανενέργητη και έργα χωρίς πίστη μάταια και άχρηστα.
Εισάγονται πονηρά πάθη δι’ αλλήλων με τη δυσσέβεια αλλά και μοιαζουν μεταξύ τους: ο προπάτορας έκανε ανυπακοή στο Θεό και πίστεψε στο κακό κι έφαγε από το μόνο που του είχε ζητηθεί να αποφύγει. Κι εμείς μερικές φορές προτιμάμε τις δυσσεβείς διδασκαλίες ενώ όλα όσα είναι ο Θεός θα είναι και ο θεωμένος με τη χάρη χωρίς την ταυτότητα και ουσία… Γι’αυτό σήμερα η χάρη του Αγίου Πνεύματος στο σεπτό καιρό της νηστείας και ενάρετης ασκήσεως συνδύασε την ανακήρυξη των ορθοτομούντων το λόγο της ευσεβείας και την αποκήρυξη όσων δε διάλεξαν την ορθοδοξία ώστε κι εμείς να σπεύδουμε και πίστη με έργα να επιδείξουμε και κέρδος κόπων να αποκτήσουμε με την πίστη μας.
